W związku z sytuacją, w jakiej obecnie się znajdujemy osoby, które posiadają odmienne zdanie w zakresie spraw dotyczących uchodźców doznają wielu ataków agresji hejtu oraz zniesławienie i pomówień od osób, które nie akceptują odmiennego poglądu w tym temacie.
W związku z tą sytuacją powszechnym zjawiskiem stało się umieszczanie w sieci przez osoby nieakceptujące innego poglądu w tym temacie treści o charakterze zniesławiającym czy znieważającym polegających na wstawieniu pod takimi postami obraźliwych, czy mijających się z prawdą komentarzy. Takie zachowanie określa się często mianem hejtu. Hejterzy często czują się bezkarnie z uwagi na przekonanie, że ich działanie jest bezkarnie. W tym artykule postaramy się wyjaśnić jakie prawo posiada osoba, wobec której hejter dopuszcza się zniesławienia lub znieważenia.
Jakie są różnice pomiędzy zniesławieniem a znieważaniem
Przez zniesławienie rozumie się w prawie karnym sytuację, gdy ktoś pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Tak więc zniesławienie w internecie ma miejsce wtedy, gdy doszło do umieszczenia treści na czyjś temat, które są nieprawdziwe, a przy tym mogą poniżyć taką osobę bądź narazić ją na wspomnianą utratę zaufania. Najczęściej chodzi o komentarze dotyczące czyichś rzekomych negatywnych cech, bądź też o niepochlebne, niezgodne z rzeczywistością komentarze na temat wykonywanej przez tę osobę pracy lub prowadzonej przez nią działalności.
W świetle przepisów prawa za znieważenie uznaje się wypowiedzi godzące w godność danej osoby, ośmieszające ją, obelżywe, poniżające czy też wyrażające pogardę wobec niej. Znieważenie musi być dokonane w zamiarze, by zniewaga dotarła do osoby znieważanej, a także musi być dokonane publicznie – za przestrzeń publiczną uważa się w takich przypadkach również internet.
Obecne przepisy prawa dotyczące obu omawianych przestępstw przewidują możliwość wymierzenia kary osobie, która dopuściła się ich za pomocą środków masowego przekazu. Co ważne, znieważenie nie musi zostać dokonane w formie wypowiedzi pisemnej, jaką również jest np. grafika (karykatura, mem), fotografia, jakiś symbol, a nawet znak.
Osoba poszkodowana takim działaniem posiada możliwości działania swoich prawa – na drodze cywilnoprawnej lub na drodze karnej. Wybór rodzaju postępowania zależy od tego, na czym poszkodowanemu najbardziej nam zależy. W toku postępowania cywilnego osoba poszkodowana można żądać zaniechania naruszeń, usunięcia znieważających czy zniesławiających treści, wystosowania przeprosin przez pozwanego w stosownym komunikacie o treści odkreślonej przez powoda, a także zapłaty zadośćuczynienia za doznana krzywdę na rzecz powoda oraz na wybrany przez powoda cel społeczny.
W przypadku wytoczenia hejterowi postępowania karnego dodatkowo poszkodowany może żądać ukarania sprawcy czynu zabronionego.
Warto w tym miejscu dodać, ze atutem postępowania cywilnego jest możliwość zabezpieczenia roszczeń na czas postępowania np. poprzez nakazanie przez sąd pozwanemu umieszczenia komentarza o toczącym się wobec niego postępowaniu np. na profilu w portalu społecznościowym lub prowadzonej przez pozwanego stronie internetowej.
Mitem jest całkowita bezkarność hejtera w sieci i brak możliwości skazania go za takie zachowanie. Wielu hejterów tak uważa, ponieważ hejtu dokonują z fejkowych kont. Wielu poszkodowanych również uważa, że hejterowi nic nie zrobi, bo nie zna jego danych. W przypadku chęci wytoczenia powództwa cywilnego faktycznie jest to istotna przeszkoda. Tak sytuacja jednak nie występuje w przypadku procedury karnej pomimo tego, że oskarżenia z art. 212 i 216 k.k. ma formę aktu prywatnego, jaki nie jest tworzony i składany do sądu przez prokuratora tylko przez poszkodowanego.
W przypadku gdy hejter nie jest znany poszkodowanemu, zachodzi więc potrzeba ustalenia jego danych. W takim przypadku poszkodowanemu z pomocą przychodzi procedura karna.
Możliwość ustalenia danych osobowych hejtera posiada prokurator, który na podstawie wniosku poszkodowanego może zwrócić się do administratora strony internetowej o podanie adresu IP użytkownika, który dokonała znieważenia czy zniesławienia, a po uzyskaniu tych danych wystąpić do dostawcy usług internetowych o udzielenie informacji w zakresie danych osobowych, jakie są przypisane do danego adresu IP.
W celu dochodzenia przez poszkodowanego swoich prawa w procedurze karnej pomocy staje się art. 60 § 1 kodeksu postępowania karnego, z jakiego wynika, że w sprawach o przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego postępowanie może zostać wszczęte przez prokuratora, jeżeli wymaga tego interes społeczny.
Na podstawie powyższego przepisu uznać należy, że poszkodowany posiada prawo do złożenia w prokuraturze zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa zawierającego wniosek o objęcie ściganiem przestępstwa z urzędu oraz o dokonanie czynności zmierzających do ustalenia sprawcy.
Warto w tym miejscu dodać, że nawet jeśli prokurator ostatecznie umorzy postępowanie, stwierdzając brak podstaw do ścigania przestępstwa z urzędu, to mamy możliwość poznania danych osobowych sprawcy i samodzielnego podjęcia dalszego działania, jakim będzie sporządzenia prywatnego aktu oskarżenia.
Jak zatem wynika z powyższego wszczęcie procedury karnej i złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa pozwala na ustalenie danych sprawczy przestępstwa i pociągniecie go do odpowiedzialności karnej oraz cywilnej.
Błędem jest zatem przekonanie hejterów, że w internet zapewnia im anonimowość i brak odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo.
Jak wynika z powyższego procedura karna, pozwala na ustalenie sprawcy przestępstwa zniesławienia lub znieważenia, a następnie pociągnięcie go do odpowiedzialności.
Jeśli potrzebujecie Państwo pomocy w zakresie niniejszego zagadnienia lub innej dziedziny prawnej zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią pod nr tel. 579636527, lub poprzez formularz kontaktowego, jaki znajduje się na naszej stronie.
Świadczymy usługi prawne również drogą online. Informujemy, że porady w tym zakresie nie są udzielane pro bono.
Opracowano przez: Zespół LEGA ARTIS
