Jednym z narzędzi ochrony praw konsumenta jest instytucja gwarancji i rękojmi. Wiele osób myśli, że instytucje te są synonimami i nie zachodzą pomiędzy nimi poważne różnice. Jednak nie jest to prawdą. Jakie różnice występują pomiędzy instytucją gwarancji a rękojmi? Postaramy się to państwu wyjaśnić w niniejszej publikacji.
Konsument – a więc osoba nieprowadząca działalności gospodarczej – w stosunku do przedsiębiorcy uchodzi za słabszą stronę stosunku prawnego. Wynika to z faktu, że konsument – nie będąc, w przeciwieństwie do przedsiębiorcy, specjalistą w danej branży – często nie posiada wiedzy i doświadczenia niezbędnego do oceny wszystkich ryzyk związanych z danym kontraktem. Dlatego ustawodawca obejmuje konsumentów specjalną ochroną, przejawiającą się m.in. w możliwości skorzystania z gwarancji i rękojmi. Co prawda wynikające z nich roszczenia przysługują wszystkim kupującym – a więc nie tylko konsumentom – jednak w praktyce najczęściej mają znaczenie właśnie dla nieprowadzących działalność gospodarczą.
Czym się różni rękojmia od gwarancji?
Podstawowa różnica pomiędzy rękojmią i gwarancją sprowadza się do sposobu uregulowania tych instytucji prawnych. Otóż rękojmia za wady sprzedanej rzeczy została unormowana w art. 556-578 kodeksu cywilnego, a więc ma swoją bezpośrednią podstawę ustawową. Tym samym każdy konsument, który chce skorzystać z rękojmi może powoływać się na standardy wprowadzone przez samego ustawodawcę, których żadna ze stron umowy sprzedaży – a więc ani sprzedawca, ani kupujący – nie mogą zmieniać.
Inaczej jest z gwarancją. Co prawda, ona również ma swoją ustawową regulacje, jednak prawodawca nie skonkretyzował dokładnych roszczeń, jakie konsument – czy inni kupujący – mają prawo wnosić z tytułu gwarancji. Są one określane przez samego gwaranta, którym najczęściej jej sprzedawca bądź producent. Wynika to z faktu, że – stosownie do art. 577 par. 1 k.c. – gwarancji udziela się w formie tzw. oświadczenia gwarancyjnego. Ustawodawca jedynie przykładowo wskazuje, że gwarant może zobowiązać się do zwrotu zapłaconej ceny, wymiany rzeczy lub jej naprawy, a także do zapewnienia innych usług.
Które z rozwiązań jest korzystniejsze?
Kodeks cywilny stanowi, że w przypadku, gdy sprzedana rzecz ma wadę fizyczną lub prawną, to kupujący będący konsumentem ma prawo m.in. do żądania:
- obniżenia ceny;
- wymiany rzeczy na wolną od wad;
- usunięcia wady.
Należy przy tym pamiętać, że skorzystanie z roszczeń z tytułu rękojmi zależy od okoliczności konkretnego przypadku, a zwłaszcza od zachowania samego sprzedawcy. Przykładowo w przypadku, gdy sprzedawca – po zgłoszeniu mu wady przez kupującego – niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie, to kupujący nie może odstąpić od umowy ani złożyć oświadczenia o obniżeniu ceny. Jednak kupujący będący jednocześnie konsumentem zawsze może zamiast zaproponowanego przez sprzedawcę usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad.
W przypadku zaś gwarancji zakres uprawnień konsumenta zależy od jej treści – w praktyce najczęściej określanej w formie dokumentu dołączanego do sprzedawanej rzeczy. Nie oznacza to, że kupujący musi wybierać pomiędzy skorzystaniem z gwarancji i z rękojmi. Zgodnie z art. 579 par. 1 Kodeksu cywilnego prawem każdego kupującego – w tym także konsumenta – jest możliwość sięgnięcia zarówno po roszczenia wynikające z gwarancji, jak i z rękojmi. Uprawnienia te są od siebie niezależne – choć korzystanie z nich wpływa na siebie.
Wpływ ten przejawia się przede wszystkim w konieczności przestrzegania art. 579 par. 3 k.c. Stanowi on, że w razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu rękojmi ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie. Tym samym najlepszym rozwiązaniem jest informowanie sprzedawcy o wadzie bezpośrednio po jej wykryciu przez kupującego, w sposób umożliwiający udowodnienie, że taka informacja rzeczywiście została przekazana.
Niniejszy artykuł stanowi formę porady prawnej pro bono i ma na celu edukację prawną obywateli RP. Artykuł ten nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego.
Nasza Kancelaria świadczy usługi prawne w zakresie każdej dziedziny prawnej. Jeśli poszukujecie Państwo prawnika, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią pod nr tel. 579636527, lub poprzez formularz kontaktowy, jaki znajduje się na naszej stronie głównej.
Świadczymy usługi prawne również drogą online. Informujemy, że porady prawne nie są udzielane pro bono.
Opracowano przez: Zespół LEGA ARTIS
Podstawa prawna:
