W ostatnim czasie z uwagi na katastrofę ekologiczną rzeki Odra gorącym tematem stała się odpowiedzialność osoby/ podmiotu za wyrządzoną szkodę w środowisku. W związku z tym postanowiliśmy w niniejszym artykule w sposób szczegółowy dokonać analizy prawnej przepisów w tym zakresie.
Na początku naszej analizy przeanalizujemy czym w świetle prawa, jest pojęcie szkody w środowisku. Przepisy wskazuję, pod tym pojęciem rozumie się negatywną, mierzalną zmianę stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, ocenioną w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska: w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych, mającą znaczący negatywny wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie właściwego stanu ochrony tych gatunków lub siedlisk przyrodniczych, w wodach, mającą znaczący negatywny wpływ na potencjał ekologiczny, stan ekologiczny, chemiczny lub ilościowy wód lub stan środowiska wód morskich w obszarach morskich oraz w powierzchni ziemi, przez co rozumie się zanieczyszczenie gleby lub ziemi, w tym w szczególności zanieczyszczenie mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi.
Naprawienie szkody w środowisku polega na odtworzeniu środowiska do stanu sprzed szkody w miejscu jej wystąpienia. Gdy odtworzenie nie jest możliwe, wówczas do działań naprawczych należeć będzie utworzenie podobnego ekosystemu w alternatywnej lokalizacji.
Nie każde zanieczyszczenie czy zrzut ścieków do rzeki może być uznany za szkodę. Znaczna część zanieczyszczeń uwalniana jest zgodnie z wydanymi pozwoleniami i w ramach obowiązującego reżimu prawnego.
Co musi zrobić sprawca szkody?
Jeśli wystąpi bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku, przedsiębiorca musi niezwłocznie podjąć działania zapobiegawcze. W sytuacji, gdy już doszło do szkody, podmiot korzystający ze środowiska jest obowiązany do podjęcia działań zmierzających do ograniczenia szkody, zapobieżenia kolejnym szkodom i negatywnym dla zdrowia ludzi skutkom.
Oznacza to konieczność natychmiastowej kontroli, powstrzymania, usunięcia lub ograniczenia zanieczyszczeń albo innych szkodliwych czynników, a także podjęcia działań naprawczych. Sprawca nie prowadzi działań naprawczych według swojego uznania, ich podjęcie wymaga uzgodnienia ich warunków z organem ochrony środowiska, które obejmuje: stan, do jakiego ma zostać przywrócone środowisko, zakres i sposób przeprowadzenia działań naprawczych i termin rozpoczęcia i zakończenia działań.
Naprawienie szkody polega na odtworzeniu środowiska do stanu sprzed szkody w miejscu jej wystąpienia. Jeśli środowisko jest na tyle zniszczone, że jego odtworzenie nie jest możliwe, wówczas do działań naprawczych należeć będzie utworzenie podobnego ekosystemu w alternatywnej lokalizacji. Proces takiej naprawy trwa nawet kilkanaście lat. Do powyżej opisanych działań naprawczych dojdą w tym okresie dodatkowe – takie które zrekompensują środowisku stratę poniesioną w czasie. Wszystkie te działania opisane są w polskim prawie jako naprawcze działania: podstawowe, uzupełniające i kompensacyjne.
Firmy mogą mieć ubezpieczenie
Przedsiębiorcy mogą ubezpieczyć się na wypadek wyrządzenia szkód w środowisku. Standardowa polisa OC przedsiębiorcy może być rozszerzona o klauzulę związaną ze szkodami środowiskowymi Taka ochrona często jest jednak niewystarczająca. Pełne zabezpieczenie dają tzw. ubezpieczenia środowiskowe, które dają kompleksową ochronę na wypadek szkód środowisku naturalnych, w tym m.in. koszty przywrócenia środowiska do stanu sprzed szkody, w tym koszty działań zapobiegawczych i naprawczych poniesionych w oparciu o aktualne prawo środowiskowe,
W ofertach poszczególnych ubezpieczycieli różne mogą być definicje szkody środowiskowej i różne warunki, których spełnienie jest wymagane do uruchomienia odpowiedzialności ubezpieczyciela w tym zakresie. Ponadto duże podmioty, których działalność i odpowiedzialność jest regulowana ustawowo np. prawem geologicznym i górniczym, mogą mieć warunki umowy ubezpieczenia dostosowane do ram prawnych i faktycznych prowadzonej działalności, w tym również indywidualnie negocjowane klauzule dodatkowe.
Niniejszy artykuł stanowi formę porady prawnej pro bono i ma na celu edukację prawną obywateli RP. Artykuł ten nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego.
Nasza Kancelaria świadczy usługi prawne w zakresie każdej dziedziny prawnej. Jeśli poszukujecie Państwo prawnika, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią pod nr tel. 579636527, lub poprzez formularz kontaktowy, jaki znajduje się na naszej stronie głównej.
Świadczymy usługi prawne również drogą online. Informujemy, że porady prawne nie są udzielane pro bono.
Opracowano przez: Zespół LEGA ARTIS
Podstawa prawna:
