Ustawodawca postanowił wprowadzić specjalne przepisy chroniące konsumentów przed nieuczciwymi pożyczkami, udzielanymi na nadmiernie wysoki procent. Kiedy nowe przepisy wejdą w życie, nie będzie mógł być on wyższy niż 20 proc.
Na rynku usług finansowych, niestety, funkcjonuje sporo podmiotów, których uczciwość budzi wątpliwości. Co prawda, konsumenci już teraz mogą korzystać z różnych środków ochrony, zwłaszcza tzw. klauzul niedozwolonych, jednak nie zawsze są one efektywne. Stąd ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie przepisów wprost odnoszących się do pożyczek finansowych. Chodzi tu o ustawę z 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie, która wejdzie w życie 18 maja br. Co warto wiedzieć o jej regulacjach?
Kogo dotyczą nowe przepisy?
W pierwszej kolejności warto wyjaśnić, kogo w ogóle będą dotyczyć przepisy ustawy antylichwiarskiej. Otóż, zgodnie z tą ustawą specjalna ochrona obejmie co do zasady osobę fizyczną, która zawarła umowę pożyczki niezwiązaną bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Tym samym ochrona ta obejmie konsumenta. Warto przy tym pamiętać, że sam fakt, że jakaś osoba prowadzi własny biznes nie pozbawia ją środków, z których może korzystać konsument. W takich okolicznościach konieczne jednak jest wykazanie, że konkretna umowa – np. pożyczki – została zawarta na cele niezwiązane bezpośrednio z tą działalnością gospodarczą lub zawodową.
Ponadto ustawa antylichwiarska nie odnosi się do umowy kredytu i pożyczki pieniężnej udzielanych przez bank. Z tego względu ustawa antylichwiarska dotyczy pożyczek udzielanych przez instytucje spoza sektora bankowego. Uzasadniając takie rozwiązanie, ustawodawca wskazał, że właśnie w tym obszarze dochodziło do największych nadużyć.
Ile może kosztować pożyczka?
Kluczowe zmiany dotyczą tzw. pozaodsetkowych kosztów pożyczki, do których ustawodawca zaliczył:
- marże, prowizje lub opłaty związane z przygotowaniem umowy pożyczki, udzieleniem pożyczki lub jej obsługą, albo koszty o podobnym charakterze;
- opłaty związane z odroczeniem terminu spłaty pożyczki, jej nieterminową spłatą albo koszty o podobnym charakterze;
- koszty usług dodatkowych, w szczególności koszty ubezpieczeń, koszty związane z ustanowieniem zabezpieczenia pożyczki, koszty pozyskiwania informacji dotyczących biorącego pożyczkę, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do zawarcia umowy.
Do kosztów pozaodsetkowych pożyczki nie zaliczono jednak opłat notarialnych oraz świadczeń publicznoprawnych, jakie trzeba ponieść w związku z zawarciem takiej umowy.
Zgodnie z nowym art. 720(2) par. 1 i 2 kodeksu cywilnego, pozaodsetkowe koszty pożyczki:
- maksymalnie będą mogły wynosić 20 proc. (przy obliczaniu tego wskaźnika trzeba będzie wziąć pod uwagę całkowitą kwotę pożyczki, okres spłaty wyrażony w dniach, licząc od dnia wydania przedmiotu pożyczki oraz liczbę dni w roku);
- w całym okresie spłaty nie będą mogły być wyższe niż 20 proc.
Stąd nawet prawidłowe wyliczenie odsetek maksymalnych, jeżeli ostatecznie przekroczą one w całym okresie spłaty pułap 20 proc., spowoduje konieczność korekty na korzyść pożyczkobiorcy. Gdyby zaś w umowie określono wyższy poziom odsetek, to i tak znajdą zastosowanie odsetki ustawowe. Dlatego strony umowy pożyczki, a w praktyce pożyczkodawca, nie będą mogli zmieniać tych postanowień.
Korzyści ze wcześniejszej spłaty
Ustawa antylichwiarska wprowadza także rozwiązania, dzięki którym opłacalna będzie wcześniejsza spłata pożyczki. Według nowych przepisów, w takich okolicznościach pożyczkodawca nie będzie mógł żądać odsetek za okres, który pozostał do terminu spłaty określonego w umowie. Natomiast koszty pozaodsetkowe będą musiały zostać obniżone proporcjonalnie do czasu, o który skrócono obowiązywanie umowy pożyczki – w związku ze wcześniejszą spłatą. Gdyby zaś biorący pożyczkę już te koszty poniósł, to pożyczkodawca będzie zobowiązany do ich zwrotu.
Niniejszy artykuł stanowi formę porady prawnej pro bono i ma na celu edukację prawną obywateli RP. Artykuł ten nie stanowi oferty handlowej w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Czytelniku, pamiętaj, że artykuł ten nie zastąpi standardowej porady prawnej. W przypadku pojawienia się problemu prawnego o podobnym charakterze lub z innej dziedziny prawa zapraszamy do skorzystania z naszych usług prawnych.
Nasza Kancelaria świadczy usługi prawne w zakresie każdej dziedziny prawnej. Jeśli poszukujecie Państwo prawnika, zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią pod nr tel. 579636527, lub poprzez formularz kontaktowy, jaki znajduje się na naszej stronie głównej.
Świadczymy usługi prawne również drogą online. Informujemy, że porady prawne nie są udzielane pro bono.
Opracowano przez: Zespół LEGA ARTIS
Polecamy inne nasze publikacje w zakresie zmian prawnych. Aby wejść w zakładkę „Prawo co dnia” kliknij poniższy obrazek.
Podstawa prawna:
