Celem nowelizacji ustawy, którą przyjął Sejm, jest ograniczenie stosowania jednorazowego plastiku oraz wycofanie niektórych produktów z tworzyw sztucznych poprzez wprowadzenie nowych obowiązków przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami.
W czwartek Sejm znowelizował ustawę, która ma na celu ograniczenie stosowania jednorazowego plastiku oraz wycofanie niektórych produktów z tworzyw sztucznych ze sprzedaży. Za uchwaleniem nowelizacji ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw głosowało 278 posłów, 13 było przeciw, a 157 wstrzymało się od głosu. Teraz ustawa będzie rozpatrywana przez Senat.
Nie będzie sprzedaży do własnego opakowania
Przed ostatecznym głosowaniem posłowie nie zatwierdzili poprawek zgłoszonych przez opozycję, w tym jednej, która miała umożliwić użytkownikom końcowym nabywanie żywności lub napojów do własnego wielokrotnego użytku opakowania. W czasie prac nad ustawą w Sejmie wyjaśniono, że zgodnie z obowiązującymi przepisami sprzedawca może odmówić sprzedaży, nawet jeśli klient przyniesie własne opakowanie. Ponadto resort klimatu i środowiska zauważył wątpliwości, jakie w tej kwestii zgłaszał Sanepid.
Obowiązek informowania o szkodliwości produktów
Nowelizacja przewiduje również obowiązek informowania konsumentów poprzez czytelne oznakowanie na opakowaniach produktów jednorazowego użytku z plastiku o szkodliwości ich wpływu na środowisko. Produkty, na które ma to dotyczyć, to między innymi podpaski higieniczne, tampony i ich aplikatory, chusteczki nawilżane, wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne oraz kubki na napoje.
Ponadto nowelizacja wprowadza opłatę – maksymalnie 1 zł – za niektóre produkty jednorazowe, które będą wydawane klientom, np. opakowania, w których serwowane są napoje czy żywność. Opłata będzie doliczana do ceny produktu i pobierana przez punkty handlowe, ale takie punkty będą musiały zapewnić klientom alternatywę dla jednorazowych kubków z plastiku, które będą albo z materiału podlegającego biodegradacji, albo wielorazowego użytku. Pobrana opłata będzie przeznaczona na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z takich produktów i będzie określona w rozporządzeniu.
To znowelizowana ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami wprowadza rozszerzoną odpowiedzialność producentów za wprowadzanie na rynek jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych. Przedsiębiorcy będą musieli wnieść opłaty, np. 20 groszy za 1 kg wprowadzonego do obrotu produktu lub 3 grosze za jedną sztukę. Stawki opłat zostaną określone w rozporządzeniu. Dodatkowo, przedsiębiorcy będą musieli ponosić koszty związane z prowadzeniem publicznych kampanii edukacyjnych, które będą miały na celu ograniczenie stosowania plastiku
Ustawa określa też, ile materiału pochodzącego z recyklingu (recyklatu) będzie zawierały plastikowe butelki jednorazowego użytku. Od 2025 roku będzie to 25%, a od 2030 roku 30%.
Kierunek wdrożenia systemu kaucyjnego
Zgodnie z nowymi przepisami, Polska idzie w kierunku wprowadzenia ogólnokrajowego systemu kaucyjnego, jednakże przed wdrożeniem projektu dotyczącego kaucji, należy zakończyć prace nad wdrożeniem przepisów dotyczących jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych. Ustawa uchwalona w czwartek określa również roczne cele związane z selektywną zbiórką jednorazowych butelek plastikowych przez producentów napojów, które od 2025 r. będą musieli osiągnąć poziom 77%, a od 2029 r. – 90%. W ramach nowych przepisów, także plastikowe zakrętki i wieczka do pojemników na napoje o pojemności do 3 litrów będą musiały być trwale do nich przymocowane.
Nowa ustawa nakłada obowiązek prowadzenia ewidencji i sprawozdawczości w zakresie produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oraz narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne. W przypadku nieprzestrzegania przepisów, przedsiębiorcy podlegać będą karom administracyjnym.
Nowelizacja ustawy wprowadza obowiązek prowadzenia rejestracji i sprawozdawczości dotyczącej produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych i narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne. Nieprzestrzeganie przepisów nowej ustawy będzie karane administracyjnie.
Ustawa została również rozszerzona o przepisy odnoszące się do ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych, której okres ważności zostanie wydłużony. Zmiany w ustawie umożliwią sprzedaż niesprzedanego węgla wszystkim obywatelom, którzy są uprawnieni do dodatku węglowego, a mieszkają także w innych gminach. Limity ilościowe zostaną zniesione, cena pozostanie preferencyjna, a podatek akcyzowy zostanie zwolniony.
Zgodnie z nowymi przepisami, w przypadku, gdy gmina lub inny podmiot posiada niesprzedany węgiel, będzie mógł ogłosić – nie wcześniej niż 1 maja tego roku – ostateczną sprzedaż tego paliwa. Taka sprzedaż może trwać maksymalnie do 31 lipca.
