1 maja 2023 r. zaczęły obowiązywać zmienione przepisy rozporządzenia ministra polityki społecznej z 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (r.s.u.o.). Zmiany dotyczą m.in. kwalifikacji osób świadczących specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi, warunków i trybu ustalania opłat, warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat.
Zmiana została wprowadzona na podstawie rozporządzenia ministra rodziny i polityki społecznej z 16 lutego 2023 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. Przyznając taką formę pomocy adresowaną m.in. dla osób chorych lub z niepełnosprawnością, w szczególności dla osób, które wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione – należy uwzględnić następujące zmiany:
- W zakresie kwalifikacji osób świadczących specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi – obniżono z sześciu do trzech miesięcy wymagane doświadczenie zawodowe w pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi. Jednocześnie zastąpiono w wykazie jednostek, w których praca zaliczana jest do ww. stażu pracy – dotychczasowe zakłady rehabilitacji – warsztatami terapii zajęciowej. Osoby, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia posiadały co najmniej półroczny staż w zakładach rehabilitacyjnych, mogą świadczyć specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi po dniu wejścia w życie tego rozporządzenia.
- W zakresie warunków i trybu ustalania opłat za specjalistyczne usługi świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi – wprowadzono nową tabelę odpłatności. Przedziały dochodu uzyskiwanego przez osobę samotnie gospodarującą lub przypadającego na osobę w rodzinie, określające wskaźniki odpłatności, zostały ustalone w stosunku do procentowej wysokości kwoty kryterium dochodowego, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Co za tym idzie – co do zasady, nowe przedziały wprowadzonej odpłatności wpłyną na obniżenie kosztów ponoszonych przez odbiorców tych usług.
- W zakresie trybu pobierania ww. opłat wprowadzono możliwość wnoszenia tychże opłat zarówno: 1) bezpośrednio do kasy urzędu gminy, ośrodka pomocy społecznej albo centrum usług społecznych, jak też 2) przelewem na wskazane w decyzji konto. W dotychczas obowiązującym rozporządzeniu ta możliwość dotyczyła wyłącznie wpłaty do kasy urzędu gminy.
- W zakresie warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat, oprócz już funkcjonujących przesłanek tego zwolnienia tj., gdy występuje: 1) konieczność korzystania co najmniej z dwóch rodzajów specjalistycznych usług; 2) konieczność ponoszenia opłat za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej lub ośrodku wsparcia i za pobyt członka rodziny w placówce opiekuńczo-wychowawczej, leczniczo-rehabilitacyjnej, opiekuńczo-leczniczej lub pielęgnacyjno-opiekuńczej; 3) konieczność korzystania przez więcej niż jedną osobę w rodzinie z pomocy w formie specjalistycznych usług lub usług opiekuńczych, w tym co najmniej jedną przewlekle chorą; 4) zdarzenie losowe – dodano nową przesłankę tego zwolnienia tj. konieczność ponoszenia zwiększonych wydatków na leki, leczenie, rehabilitację własną lub członka rodziny.
Przepisy przejściowe
Zmieniając r.s.u.o., wprowadzono także przepisy przejściowe. Chodzi o następujące zasady:
- Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia stosuje się przepisy rozporządzenia zmienianego, w brzmieniu nadanym nowym rozporządzeniem.
- Decyzje ustalające wysokość odpłatności za specjalistyczne usługi, w brzmieniu dotychczasowym, wydane przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, zachowują moc do dnia w nich określonego, jednak nie dłużej niż przez okres dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszego rozporządzenia. Ośrodek pomocy społecznej albo centrum usług społecznych, przed upływem terminu, o którym mowa, ustalić muszą na nowo wysokość odpłatności za specjalistyczne usługi na podstawie rozporządzenia zmienianego, w brzmieniu nadanym nowym rozporządzeniem.
Podstawa prawne:
- art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 2268 ze zm.)
- rozporządzenie ministra polityki społecznej z 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz.U. z 2005 r., poz. 1598 ze zm.)
- rozporządzenie ministra rodziny i polityki społecznej z 16 lutego 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz.U. z 2023 r., poz. 395)
