Według raportu Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych, sytuacja szpitali powiatowych w 2022 roku pogorszyła się w porównaniu do roku 2021. Z 211 szpitali, 191 odnotowało straty w działalności podstawowej, podczas gdy w 2021 roku było to 172.
Raport został opracowany w celu zdiagnozowania sytuacji finansowej szpitali powiatowych oraz szpitali miast na prawach powiatu po zmianie zasad finansowania podwyżek wynagrodzeń w sektorze ochrony zdrowia, która weszła w życie 1 lipca 2022 roku. Ta zmiana dotyczyła ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych.
Nowelizacja ustawy wprowadziła zmiany w wysokości minimalnych wynagrodzeń dla pracowników wykonujących zawody medyczne oraz pracowników działalności podstawowej, którzy nie wykonują zawodów medycznych, zatrudnionych w podmiotach leczniczych. Podwyżki stawek minimalnych wyniosły od 17 do 41 procent, w zależności od grupy pracowników.
W dniu 13 lipca 2022 roku, prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji opublikował obwieszczenie dotyczące rekomendacji zmiany sposobu lub poziomu finansowania świadczeń opieki zdrowotnej. Rekomendowano przyjęcie wariantu, który wiązał się ze wzrostem wydatków płatnika o 18 540 mln złotych w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy o wynagrodzeniach. Stanowiłoby to 22,4 procent wartości umów NFZ, z pewnymi wyjątkami.
Wg raportu, sytuacja szpitali powiatowych w 2022 r. była gorsza niż w 2021 r. Spośród analizowanych 211 szpitali, 191 zanotowało straty w działalności podstawowej (w porównaniu do 172 w 2021 r.), a 151 miało straty netto (w porównaniu do 112 w 2021 r.). Przychody ze sprzedaży wzrosły o ponad 1 mld zł, ale koszty działalności podstawowej wzrosły o 1,6 mld zł. Zobowiązania zwiększyły się o ponad 2 mld zł.
Ponadto, w większości szpitali powiatowych zmiana zasad wyceny świadczeń zaproponowana w rekomendacji z 13 lipca 2022 r. przez prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji uniemożliwiła zabezpieczenie środków na sfinansowanie obowiązkowych podwyżek wynagrodzeń oraz pokrycie rosnących cen towarów i usług spowodowanych inflacją.
Raport stwierdza, że „znaczna większość szpitali powiatowych nie osiągnęła poziomu wzrostu wartości umów w wysokości 22,4% zalecanego w rekomendacji, czyli poziomu, o jaki wzrosły zobowiązania płatnika”. Autorzy raportu wskazują, że wpływ na tę sytuację miało wchłonięcie nowych wycen współczynników korygujących, które były wprowadzane od 2015 r. w celu sfinansowania podwyżek wynagrodzeń w sektorze ochrony zdrowia w poprzednich latach.
Raport zaznacza, że regulacje dotyczące zmian finansowania szpitali wprowadzone od 1 lipca 2022 r. były realizowane „bez uwzględnienia początkowej sytuacji finansowej sektora”, a działania podjęte później przez ministra zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia w celu złagodzenia skutków wprowadzenia rekomendacji okazały się niewystarczające.
Autorzy raportu zwracają uwagę, że „mechanizm ustalania współczynnika PSZ (wyrównującego wartość kontraktu do 16%) był tak zaprojektowany, że wyłączał część szpitali z tego mechanizmu, pomimo braku środków na sfinansowanie skutków ustawowych podwyżek wynagrodzeń. Ponadto, obejmował tylko 4 z 6 miesięcy 2022 r., w których pracownikom należało wypłacać wynagrodzenia w nowej wysokości”.
Według autorów raportu, zasady finansowania świadczeń wykonanych ponad limity w ryczałcie sieciowym stawiają szpitale w niekorzystnej pozycji wobec NFZ i kontrahentów.
Zauważono, że istotną zmianą powinny być przepisy dotyczące finansowania świadczeń ponadlimitowych w ramach ryczałtu sieciowego. Brak odpowiednich regulacji uwzględniających potrzeby świadczeniodawców może prowadzić do ograniczeń w zakresie świadczeń zdrowotnych dla pacjentów.
Raport „Sytuacja finansowa szpitali powiatowych w świetle nowelizacji ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych” został opracowany pod nadzorem prof. Eweliny Nojszewskiej we współpracy ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie, Związkiem Powiatów Polskich oraz Ogólnopolskim Związkiem Pracodawców Szpitali Powiatowych.
