Nowe przepisy wprowadziły istotne zmiany w zakresie dochodzenia roszczeń dotyczących naruszeń praw własności intelektualnej. Przedsiębiorcy mają teraz tylko pół roku na zgłoszenie sprawy do sądu w celu zabezpieczenia swoich praw, jeżeli podejrzewają nielegalne wykorzystanie swojego znaku towarowego lub utworu. Jeśli nie zareagują w odpowiednim terminie, osoba nieuprawniona będzie mogła nadal korzystać z ich własności do czasu wydania wyroku w sprawie naruszenia praw autorskich, patentów lub znaków towarowych.
Nowe przepisy, obowiązujące od 1 lipca tego roku na podstawie ustawy z 9 marca 2023 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 614; dalej: k.p.c.), mają na celu ujednolicenie orzecznictwa i zapewnienie właścicielom praw własności intelektualnej jasnych informacji na temat ich uprawnień procesowych na różnych etapach postępowania. Osoby posiadające prawa związane z patentami, znakami towarowymi, wzorami przemysłowymi, prawami autorskimi lub ofiary nieuczciwej konkurencji muszą pamiętać, że zaniechanie dochodzenia swoich praw lub zwlekanie z podejmowaniem działań przeciwko naruszycielom może pozbawić ich ważnego narzędzia prawnego, jakim jest zabezpieczenie roszczeń. Innymi słowy, w przypadku naruszenia praw własności intelektualnej należy jak najszybciej podjąć decyzję o dalszych działaniach. W przeciwnym razie może zostać zastosowany nowy art. 755 par. 23 k.p.c., który stanowi, że „W sprawach z zakresu własności intelektualnej wymienionych w art. 479 [89] k.p.c. sąd oddala wniosek o udzielenie zabezpieczenia, jeżeli został on złożony po upływie sześciu miesięcy od dnia, w którym strona lub uczestnik postępowania dowiedział się o naruszeniu przysługującego mu prawa wyłącznego.”
Warto przypomnieć, że do końca czerwca br. nie istniał żaden przepis określający termin zgłoszenia wniosku o zabezpieczenie roszczeń. W praktyce sądy uważały, że zbyt długi okres oczekiwania pozbawia poszkodowany podmiot możliwości wystąpienia do sądu z takim wnioskiem.
Chociaż wprowadzenie sześciomiesięcznego terminu na wystąpienie o zabezpieczenie roszczeń w sprawach dotyczących własności intelektualnej jest nową zasadą prawną, jej elementy były już wcześniej stosowane przez sądy. Praktyka orzecznicza skłaniająca do ograniczenia czasowego możliwości wystąpienia z wnioskiem o zabezpieczenie roszczeń rozwinęła się w sądach zajmujących się sprawami z zakresu własności intelektualnej. Warto jednak przypomnieć, że od 1 lipca 2020 r. w Polsce istnieje tylko pięć wyspecjalizowanych sądów rozpatrujących wyłącznie sprawy z tego obszaru, które są wydziałami sądów okręgowych w Warszawie, Lublinie, Katowicach, Gdańsku i Poznaniu.
Sądy były jednak bardziej przychylne wobec przypadków, w których opóźnienie było usprawiedliwione, na przykład gdy strony prowadziły negocjacje, co dawało właścicielowi prawa nadzieję na rozwiązanie sprawy drogą polubowną.
Istotne postępowanie
Aby zrozumieć wagę i znaczenie wprowadzonych zmian w postępowaniu zabezpieczającym w sprawach dotyczących własności intelektualnej, warto wyjaśnić, czym jest to postępowanie. Ogólnie rzecz biorąc, w każdej sprawie cywilnej strona może żądać zabezpieczenia roszczeń. Można to uczynić zarówno w trakcie postępowania, jak i przed wniesieniem pozwu. Jeśli chodzi o ten drugi przypadek, sądy zobowiązują wnioskodawcę do złożenia pozwu w określonym terminie. Jak sama nazwa wskazuje, zabezpieczenie roszczeń ma na celu ustalenie pewnego stanu rzeczy. Należy pamiętać, że postępowania sądowe często trwają długo. Do czasu wydania prawomocnego wyroku, zarówno w pierwszej, jak i drugiej instancji, osoba oskarżona o naruszenie może nadal prowadzić swoją nielegalną działalność. Skutki tej działalności mogą być szkodliwe dla właściciela prawa. Przykładem takiej sytuacji jest sprzedaż podróbek znanego znaku towarowego. Klienci, nieświadomi, że mają do czynienia z podróbkami, mogą uznać, że produkt właściciela znaku towarowego jest niskiej jakości. Innym przykładem jest wprowadzanie do obrotu produktu, na przykład leku, który jest identyczny z opatentowanym wynalazkiem obecnym na rynku. Tego rodzaju działalność naruszyciela zagraża reputacji chronionego wynalazku oraz interesom majątkowym właściciela patentu. Dlatego też, aby zapobiec trudnym do odwrócenia skutkom naruszenia, ustawodawca przewidział możliwość wystąpienia z wnioskiem o zabezpieczenie roszczeń.
Interes prawny zabezpieczenia
Podstawowym przepisem określającym przesłanki zgłoszenia wniosku o zabezpieczenie roszczeń jest art. 730 [1] k.p.c. Zgodnie z jego ust. 1: „Zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia”. Natomiast ust. 2 stanowi, że „interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie orzeczenia wydanego w sprawie lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie”.
Warto zauważyć, że ustawodawca nie wymaga, aby właściciel prawa udowodnił już na tym etapie naruszenie. Wystarczy, że prawdopodobieństwo naruszenia zostało ustalone, co w konsekwencji czyni roszczenie wiarygodnym (choć jeszcze nie udowodnionym).
Co dokładnie oznacza pojęcie „interesu prawnego”? Ogólnie rzecz biorąc, interes prawny istnieje, gdy istniejące okoliczności uniemożliwiają lub poważnie utrudniają wykonanie przyszłego orzeczenia sądu lub w inny sposób uniemożliwiają lub poważnie utrudniają osiągnięcie celu postępowania. Dlatego też udzielenie zabezpieczenia przez sąd reguluje relacje między stronami sporu na czas trwania postępowania. Sąd nakłada określone obowiązki, aby zapobiec niekorzystnym, trudnym do wykonania lub niemożliwym do odwrócenia skutkom.
Wiele możliwości
Jakie są możliwości zabezpieczenia roszczeń? Odpowiedź jest krótka – różnorodne: od zabezpieczenia rachunków bankowych w sprawach dotyczących roszczeń finansowych, po nakazanie naruszycielowi zaprzestania określonych działań, a nawet zajęcie towarów naruszających prawa własności intelektualnej na czas trwania postępowania.
Jak widać, instytucja zabezpieczenia roszczeń stanowi istotne narzędzie dla właścicieli praw, które pozwala praktycznie natychmiast wyeliminować naruszyciela z rynku – wnioski o zabezpieczenie są rozpatrywane w terminie tygodnia. Jednak osoby oskarżone o naruszenie mogą być nadmiernie obciążone zabezpieczeniem, na przykład zakazem wprowadzania na rynek produktów, które stanowią istotną część dochodów przedsiębiorstwa. Zgodnie z przepisami k.p.c., jeśli po zakończeniu postępowania okaże się, że zarzut był nieuzasadniony, a w konsekwencji powództwo zostanie oddalone, osoba, która wystąpiła z wnioskiem o zabezpieczenie, może dochodzić roszczenia o odszkodowanie, jeśli poniosła szkodę w wyniku wykonania postanowienia o zabezpieczeniu.
Należy jednak pamiętać, że postępowanie sądowe w sprawie naruszenia może trwać wiele lat, a w tym czasie działalność pozwanego – osoby, która zabezpieczyła roszczenia – będzie stale doznawać szkody. Równocześnie dochodzenie ewentualnego roszczenia odszkodowawczego będzie wymagało kolejnego, zazwyczaj długotrwałego, postępowania. Oznacza to, że w praktyce może minąć wiele lat, zanim osoba poszkodowana wykonaniem postanowienia o zabezpieczeniu otrzyma rekompensatę finansową.
Równe szanse
Wynika z tego, że sąd, który rozpatruje sprawę o zabezpieczenie roszczeń, musi uwzględnić interesy stron, zarówno interes powoda, który chce zapobiec pewnym niekorzystnym skutkom wynikającym z naruszenia, jak i interes pozwanego, który nie może zostać nadmiernie obciążony zabezpieczeniem, na przykład poprzez trwałe wyeliminowanie go z rynku. Należy również pamiętać, że podstawowym, konstytucyjnym prawem jest prawo do sprawiedliwego i jawne- go rozpatrzenia sprawy przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Jednocześnie, zgodnie z art. 731 k.p.c., zabezpieczenie roszczeń nie może sprowadzać się do wykonania przyszłego wyroku negatywnego dla pozwanego, którego jeszcze nie wydano. Przy wyborze sposobu zabezpieczenia, zgodnie z ust. 3 wspomnianego wcześniej art. 730 [1] k.p.c., sąd uwzględnia interesy stron lub uczestników postępowania w taki sposób, aby zapewnić uprawnionemu odpowiednią ochronę prawną, a obowiązanemu nie nakładać nadmiernego obciążenia.
Drogi czytelniku przypominamy, że wszystkie sprawy prawne w tym sprawa, o jakiej piszemy, potrafią być zawiłe i często wymagają uzyskania pomocy prawnika. Warto przed podjęcie kraków prawnych zawsze omówić je z prawnikiem.
Skontaktuj się z nami już teraz. Przeanalizujemy Twoją sprawę i sprawdzimy dokładnie, co da się zrobić w Twojej sprawie. Nasi eksperci pomogli już niejednemu klientowi, który myślał, że jest już w sytuacji bez wyjścia.
Napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
☎️ 579-636-527
