Przy przejęciu spadku, spadkobiercy mają prawo wybrać jedną z dwóch możliwości: przyjęcie spadku wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza. Każda z tych form przyjęcia spadku niesie ze sobą różne skutki prawne, które powinny być dokładnie rozważane przed podjęciem decyzji.
Przyjęcie spadku następuje automatycznie w chwili śmierci spadkodawcy, czyli w momencie otwarcia spadku. Spadkobierca nie musi podejmować żadnych formalności, ponieważ nabycie spadku wynika z samego prawa. Jednakże, w ciągu sześciu miesięcy od momentu, w którym dowiedział się o swoim powołaniu do spadku, spadkobierca ma prawo zdecydować, czy chce go przyjąć wprost, z dobrodziejstwem inwentarza, czy też go odrzucić. Jeśli nie złoży żadnego oświadczenia, przyjmuje się, że spadek został przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.
Przyjęcie spadku wprost oznacza, że spadkobierca nabywa spadek bez żadnych ograniczeń, włączając w to długi spadkowe. W takim przypadku dziedziczy zarówno aktywa, czyli majątek, jak i pasywa, czyli zobowiązania spadkodawcy. Po złożeniu oświadczenia o tym rodzaju przyjęcia spadku, spadkobierca nie może go już zmienić ani odwołać. Może jedynie powoływać się na wady oświadczenia, które wystąpiły w chwili jego składania.
Ważne!
W związku z przyjęciem spadku wprost,spadkobierca odpowiada za wszystkie długi spadkowe całym swoim majątkiem, także prywatnym. Oznacza to, że nawet jeśli długi spadkodawcy przekraczają wartość spadku, który przypadł spadkobiercy, jest on zobowiązany do ich spłaty w całości.
Z drugiej strony, przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza ogranicza odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe. Ograniczenie to dotyczy wartości ustalonego w wykazie inwentarza lub spisie inwentarza stanu czynnego spadku. W praktyce oznacza to, że spadkobierca odpowiada w pełnym zakresie wobec swoich własnych wierzycieli, ale jedynie w zakresie ograniczonym wobec wierzycieli spadku.
Ważne jest zrozumienie, że ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe nie jest stałe i może ulec zmianie. W niektórych przypadkach odpowiedzialność ta może zostać rozszerzona albo całkowicie wyłączona.
Oświadczenie o przyjęciu spadku wprost może zostać złożone zarówno przez osobę fizyczną, jak i osobę prawną, która została powołana do spadku z testamentu. Wyjątkiem są Skarb Państwa i gmina, które zawsze przyjmują spadek z dobrodziejstwem inwentarza, z mocy samego prawa.
Warto także zaznaczyć, że jeśli spadkobierca nie złoży żadnego oświadczenia w ciągu określonego terminu, spadek zostanie przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Wówczas spadkobierca ma możliwość zbycia spadku w całości lub części.
Należy pamiętać, że przyjęcie spadku wiąże się również z obowiązkiem podatkowym. Spadkobierca jest zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn.
Podsumowując, wybór pomiędzy przyjęciem spadku wprost a z dobrodziejstwem inwentarza ma istotne konsekwencje prawne. Przyjęcie wprost oznacza nabywanie spadku bez żadnych ograniczeń, ale też wiąże się z pełną odpowiedzialnością za długi spadkowe. Natomiast przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza ogranicza tę odpowiedzialność do wartości ustalonego w wykazie inwentarza lub spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Decyzję w tej kwestii należy podjąć rozważnie, biorąc pod uwagę wszystkie aspekty dziedziczenia oraz potencjalne konsekwencje finansowe.
W orzecznictwie panuje pogląd, że złożone przez spadkobiercę oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza wywołuje skutek prawny w postaci faktycznego ograniczenia jego odpowiedzialności za długi spadkodawcy tylko w stosunku do tych wierzycieli, wobec których spadkobierca skutecznie procesowo powołał się na to ograniczenie na etapie postępowania rozpoznawczego lub klauzulowego (art. 319 i 792 kpc) – zob. wyr. SN z 29.4.2011 r. (I CSK 439/10, Legalis) oraz wyr. SA w Łodzi z 4.7.2013 r. (I ACa 219/13, Legalis).
Drogi czytelniku przypominamy, że wszystkie sprawy prawne w tym sprawa, o jakiej piszemy, potrafią być zawiłe i często wymagają uzyskania pomocy prawnika. Warto przed podjęcie kraków prawnych zawsze omówić je z prawnikiem.
Skontaktuj się z nami już teraz. Przeanalizujemy Twoją sprawę i sprawdzimy dokładnie, co da się zrobić w Twojej sprawie. Nasi eksperci pomogli już niejednemu klientowi, który myślał, że jest już w sytuacji bez wyjścia.
Napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
☎️ 579-636-527
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm)
