Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wystąpił z pytaniem do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), mającego ustalić, czy w świetle dyrektywy gwarantującej swobodę przemieszczania się obywatelom UE i ich rodzinom, polskie władze mają prawo odmówić uznania i przeniesienia poprzez transkrypcję aktu małżeństwa osób tej samej płci, co stanowiłoby ograniczenie tej swobody.
To ważne wydarzenie, ponieważ dotychczas sądy konsekwentnie unikały kierowania pytań dotyczących tych kwestii do sądów unijnych. W tym kontekście otwiera się szansa dla Polaków, których małżeństwa jednopłciowe zawarto za granicą, ponieważ orzecznictwo TSUE zazwyczaj jest korzystne dla obywateli państw, które nie akceptują takich związków.
Naczelny Sąd Administracyjny postanowił zapytać, czy przepisy traktatów, Karty Praw Podstawowych i dyrektywy 2004/38 UE mogą być interpretowane tak, aby państwa członkowskie miały prawo odmówić uznania i przeniesienia aktu małżeństwa poprzez transkrypcję, powołując się na nieuznawanie związków jednopłciowych.
Sprawa dotyczy dwóch obywateli UE, którzy zawarli związek małżeński w Berlinie i chcieli dokonać transkrypcji aktu małżeństwa w Polsce, ale spotkali się z odmową władz, które argumentowały, że polskie prawo nie dopuszcza małżeństw osób tej samej płci. Sprawa trafiła do sądu, a skarżący domagał się równego traktowania na terenie Polski w porównaniu do innych państw UE.
To przełomowe orzeczenie, zważywszy na dotychczasową tendencję sądów polskich do unikania skierowania pytań do TSUE w sprawach dotyczących małżeństw jednopłciowych. Wyrok ten otwiera możliwość rozważenia przez TSUE, czy odmowa uznania małżeństw jednopłciowych narusza swobodę przemieszczania się obywateli UE.
Przywołane wyroki TSUE, takie jak sprawa Coman z 2018 roku czy wyrok w sprawie Fedotova i inni przeciwko Rosji, sugerują, że sądy europejskie są bardziej przychylnie ustosunkowane do praw osób LGBT+. Wydaje się, że Polska, z uwagi na swoją obecną sytuację prawną i polityczną, może potrzebować czasu, aby dostosować się do ewentualnych zmian wynikających z tego pytania prejudycjalnego.
Warto zauważyć, że sąd, wydając ustne uzasadnienie swojego orzeczenia, odnosił się nie tylko do artykułu 18 Konstytucji, który często interpretuje się jako wykluczający możliwość instytucjonalizacji innych niż heteroseksualne związki. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że artykuł ten, niezależnie od interpretacji, nie działa w izolacji – konieczne jest uwzględnienie także artykułu 31 ust. 1 (dotyczącego ochrony praw wolności), artykułu 47 (ochraniającego prywatność) oraz norm prawa międzynarodowego, w tym prawa unijnego. W tym kontekście zauważono, że chociaż Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej podkreślał, że kwestie dotyczące stanu cywilnego są kompetencją państw członkowskich, to regulacje w tej materii muszą być zgodne z przepisami Unii Europejskiej, w tym z prawem do swobodnego przemieszczania się. Sąd podkreślił, że każdy obywatel Unii Europejskiej ma prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu w każdym kraju członkowskim.
Potrzebujesz pomocy prawnej, napisz do nas lub zadzwoń już teraz.
☎️ 579-636-527
