Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz) wydał szereg wyroków przeciwko naszemu krajowi, zaznaczając, że zbyt długie postępowania, zarówno w sprawach cywilnych, jak i karnych, stanowiły naruszenie praw skarżących.
POLECAMY: Po wyroku ETPCz w sprawie Wałęsy konieczne jest natychmiastowe usunięcie neosędziów ze stanowisk
Jedna z analizowanych przez Strasburg spraw toczy się od prawie 25 lat. W sumie wydano cztery wyroki w dniu 30 listopada bieżącego roku, z czego dwa dotyczyły skarg składanych przez więcej niż jedną osobę. Wyjątkowo rozbudowana była sprawa Trela i innych przeciwko Polsce, obejmująca aż 19 spraw karnych.
ETPC orzekł, że we wszystkich tych przypadkach doszło do naruszenia artykułu 6 (prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie) oraz artykułu 13 (prawa do skutecznego środka odwoławczego) Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Zdaniem Trybunału, naruszenia te miały miejsce w wyniku nadmiernie długiego trwania postępowań skierowanych przeciwko skarżącym. Wysokość nakładanych kar pieniężnych za każde z naruszeń była uzależniona od czasu trwania poszczególnych spraw. Najkrótsze postępowanie trwające już ponad 6 lat i 3 miesiące wiązało się z karą w wysokości 3500 euro, podczas gdy najdłuższe trwające ponad 24 lata i 8 miesięcy skutkowało karą aż 15100 euro. Obydwa te postępowania są wciąż w toku.
Sytuacja w postępowaniach cywilnych nie przedstawia się lepiej. Choć ich liczba była mniejsza – tylko 3 złączone skargi w sprawie Karpiński i inni przeciwko Polsce – najwyższa z wymierzonych kar sięgnęła nawet 15200 euro (za postępowanie trwające ponad 16 lat). Pozostałe dwie sprawy toczą się odpowiednio ponad 12 lat i 5 miesięcy (kara 7 400 euro) oraz niemal 5 lat (kara 3300 euro). Kolejny wyrok dotyczący zbyt długiego postępowania w sprawie cywilnej skarżącej (Olechno przeciw Polsce) trwa już 6 lat i 8 miesięcy, za co Polska zostanie ukarana kwotą 3600 euro.
Wszystkie te postępowania nadal trwają. Ostatni z wyroków wydanych w czwartek (Mariański przeciw Polsce) dotyczył zbyt długiego czasu tymczasowego aresztowania przed procesem. Skarżący spędził za kratkami 3 lata, 2 miesiące i 12 dni, co skutkowało karą 4300 euro. W sumie nasze państwo będzie zobowiązane do zapłacenia aż 193 400 euro tylko za opisane wyżej sprawy.
Niestety, tendencja do przewlekłych postępowań rośnie. Wyroki przeciwko Polsce za nadmiernie długie procedury sądowe regularnie są ogłaszane w Strasburgu. Według najnowszych danych Ministerstwa Sprawiedliwości, średni czas trwania postępowań sądowych wyniósł w pierwszym kwartale 2022 roku 5,9 miesiąca. Chociaż jest to o 1,2 miesiąca krócej niż rok wcześniej (7,1 miesiąca), to jednak o ponad półtora miesiąca dłużej niż w 2015 roku, gdy Zjednoczona Prawica objęła władzę (4,2 miesiąca).
