Zgodnie z przepisami ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, samorządy mają obowiązek dbać o czystość i porządek na swoim obszarze. Niemniej jednak, nie tylko gminy ponoszą odpowiedzialność za usuwanie śniegu i błota. Kto zatem odpowiada za te działania, a jakie konsekwencje grożą za zaniedbanie obowiązków?
Gminy są zobowiązane do utrzymania czystości i porządku na swoim obszarze oraz do stworzenia warunków niezbędnych do utrzymania tych standardów. Realizują to poprzez zapobieganie zanieczyszczaniu ulic, placów i terenów otwartych, w tym poprzez odśnieżanie i usuwanie błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń pozostawionych przez właścicieli nieruchomości na chodnikach. Gminy uchwalają również regulaminy dotyczące utrzymania czystości i porządku na swoim obszarze, aby zasady te były jasne dla mieszkańców.
Jednak istnieją wyjątki od tych zasad. Właściciele nieruchomości mają obowiązek utrzymania czystości na chodnikach przeznaczonych dla pieszych, usuwając błoto, śnieg, lód i inne zanieczyszczenia z części drogi publicznej, która znajduje się wzdłuż ich posesji i pełni rolę chodnika. Oznacza to, że każdy właściciel nieruchomości jest odpowiedzialny za utrzymanie tego obszaru w dobrym stanie, włączając w to odśnieżanie i usuwanie błota, mając na celu zapewnienie bezpieczeństwa przechodzącym osobom. Nie ma jednak obowiązku odśnieżania chodnika, który nie przylega bezpośrednio do granicy nieruchomości, ani jeśli gmina pobiera opłaty za parkowanie w miejscu przeznaczonym na ruch pieszy.
Dodatkowo, właściciele nieruchomości nie muszą odśnieżać przystanków komunikacyjnych ani krawężników torowisk pojazdów szynowych, ponieważ ten obowiązek spoczywa na przedsiębiorcach użytkujących tereny służące komunikacji publicznej.
Pomimo wytycznych dotyczących odpowiedzialności, przepisy nie precyzują, jak często należy przeprowadzać odśnieżanie. Sąd Najwyższy w wyroku z 2017 roku stwierdził, że właściciel nieruchomości powinien zachować należytą staranność, choć częstotliwość tych działań nie jest ściśle określona.
Zaniedbanie obowiązków związanych z utrzymaniem czystości na chodnikach może skutkować karą grzywny do 1500 złotych. Jednak kluczowe jest także orzeczenie Sądu Najwyższego, które wskazuje, że gmina ponosi odpowiedzialność za szkody wynikające z zaniedbań w utrzymaniu chodników, jeśli nie sprawuje należytego nadzoru nad wykonywaniem obowiązków przez właścicieli nieruchomości.
Warto pamiętać, że chociaż to właściciele nieruchomości są pierwszym szczeblem odpowiedzialności za odśnieżanie, to gmina odgrywa kluczową rolę w monitorowaniu realizacji tych obowiązków. Zaniedbania ze strony gminy mogą zwolnić właścicieli nieruchomości od konsekwencji prawnych związanych z zaniedbaniami na chodnikach.
