Od Nowego Roku firmy udzielające kredytów konsumenckich zostaną poddane nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), która zostanie wyposażona w szereg nowych uprawnień, w tym nawet do wykreślenia takiej firmy z rejestru umożliwiającego jej prowadzenie działalności pożyczkowej.
Działalność firm udzielających kredytów konsumenckich od dawna wzbudzała szereg wątpliwości, zwłaszcza w zakresie spełniania standardów ochrony praw konsumentów, z których muszą wywiązywać się np. banki. Jednak w ostatnich miesiącach, dzięki zmianom w prawie, stan ten zaczął ulegać zmianie. Od Nowego Roku zaś podmioty prowadzące taką działalność będą nadzorowane przez KNF. Co to oznacza w praktyce?
Uprawnienia, jakie zyska Komisja Nadzoru Finansowego
Na mocy art. 7 ustawy o przeciwdziałaniu lichwie do ustawy o kredycie konsumenckim wprowadzano nowy rozdział 5ab zatytułowany „Nadzór nad działalnością instytucji pożyczkowych”. Zgodnie z przepisami noweli od 1 stycznia 2024 r. wszystkie instytucje pożyczkowe w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego będą podlegać nadzorowi sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego. Podstawowym celem tego nadzoru będzie kontrola i egzekwowanie zgodności z prawem działalności firm pożyczkowych.
Aby móc wypełnić to zadanie, Komisja Nadzoru Finansowego została wyposażona przez ustawodawcę w nowe uprawnienia. Należą do nich:
- prawo żądania od firmy pożyczkowej udostępnienia wszelkich dokumentów niezbędnych do zbadania legalności jej działalności w zakresie udzielania kredytów konsumenckich;
- możliwość wydawania instytucji pożyczkowej zaleceń dotyczących zapewnienia zgodności działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego z ustawą.
Jeżeli KNF stwierdzi naruszenie prawa przez podmiot udzielający pożyczek konsumenckich, będzie mogła m.in. nałożyć na niego karę pieniężną do wysokości aż 15 mln złotych. Natomiast członek zarządu instytucji pożyczkowej bezpośrednio odpowiedzialny za stwierdzone uchybienia będzie mógł zostać ukarany karą do 150 tys. złotych. Poza tym prawem KNF stanie się wykreślenie instytucji pożyczkowej ze specjalnego rejestru, co w praktyce będzie oznaczać pozbawienie jej możliwości dalszego prowadzenia działalności.
Nowe obowiązki firm pożyczkowych
Jednocześnie od Nowego Roku firmy zajmujące się udzielaniem kredytów konsumenckich będą musiały spełniać nowe obowiązki sprawozdawcze. Będą one zobligowane do przekazywania Komisji Nadzoru Finansowego kwartalnych i rocznych sprawozdań z działalności, obejmujących m.in. informacje o:
- udzielonych kredytach konsumenckich, w tym ich liczbie, wartości, strukturze terminowej i walutowej oraz opóźnieniach w spłatach;
- zawartych umowach o kredyt konsumencki, w tym ich liczbie, rodzajach oraz statusie;
- liczbie klientów, którym udzielono kredytu konsumenckiego;
- łącznych przychodach uzyskanych z działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego z wyodrębnieniem przychodów uzyskanych w związku z pozaodsetkowymi kosztami kredytu;
- bilansie, ze wskazaniem źródeł finansowania działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego.
Kto może udzielać kredytów konsumenckich?
Natomiast zgodnie z już obowiązującymi przepisami ustawy o przeciwdziałaniu lichwie udzielaniem kredytów konsumenckich może zajmować się jedynie firma, która uzyskała wpis do rejestru instytucji pożyczkowych. O taki wpis może się starać podmiot:
- prowadzący działalność gospodarczą wyłącznie w formie spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w której ustanowiono radę nadzorczą;
- z minimalnym kapitałem zakładowym w wysokości 1 mln zł. Kapitał ten może zostać pokryty wyłącznie wkładem pieniężnym, który z kolei nie może pochodzić z kredytu, pożyczki, emisji obligacji lub ze źródeł nieudokumentowanych;
- którego członkiem zarządu, rady nadzorczej lub prokurentem jest osoba, która nie była prawomocnie skazana za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe.
Podstawa prawna:
