O godzinie 14:30 rozpoczęła się konferencja ministra sprawiedliwości Adama Bodnara, która pierwotnie miała dotyczyć nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Jednakże, w wyniku czwartkowej decyzji Prezydenta Andrzeja Dudy, głównym tematem stało się, jak minister odpowie na apel Dudy o natychmiastowe zwolnienie z więzienia polityków PiS: Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika.
POLECAMY: Mroczek: „Nie ma przesłanek prawnych do zwolenienia Wąsika i Kamińskiego z więzienia”
Minister Bodnar rozpoczął od przedstawienia informacji dotyczących planowanej reformy Krajowej Rady Sądownictwa. Odnosząc się do wniosku prezydenta Dudy, który domagał się natychmiastowego uwolnienia skazanych polityków, minister wyraził, że konferencja miała pierwotnie inny cel, lecz teraz koncentruje się na odpowiedzi na ten kontrowersyjny postulat.
Bodnar podkreślił problematyczne zmiany w KRS, związane ze sposobem wyboru 15 spośród 25 członków Rady przez Sejm. Zmiana ta, rozpoczęta w 2015 roku, skłoniła do licznych wątpliwości co do statusu osób nominowanych przez KRS w kontekście postępowań sądowych. Minister zaznaczył, że do tej pory w związku z tym problemem nie ogłaszano konkursów na stanowiska w sądach powszechnych.
POLECAMY: „Ciepłe” przywitanie kryminalisty Kamińskiego w radomskim więzieniu [VIDEO]
W dalszej części wystąpienia Bodnar przedstawił projekt kompleksowej ustawy o KRS, który zakłada, że to sami sędziowie, przy wsparciu Państwowej Komisji Wyborczej, będą wybierali sędziów KRS. Minister przekazał, że projekt trafia teraz do konsultacji, a drugim istotnym elementem jest powołanie Rady Społecznej, mającej wspierać KRS. Minister wyraził nadzieję, że ta inicjatywa przyczyni się do zakończenia sporu o praworządność w Polsce.
POLECAMY: „Ciepłe” przywitanie kryminalisty Kamińskiego w radomskim więzieniu [VIDEO]
Bodnar zapewnił, że projekt będzie transparentnie przepracowywany i poddany szerokim konsultacjom. Wiceminister Dariusz Mazur podkreślił, że głównym celem projektu jest zapewnienie, aby polska KRS była postrzegana jako niezależna od władzy politycznej, zgodnie z międzynarodowymi standardami.
Zgodnie z projektem, prawo do zgłaszania kandydatów do KRS nie będzie przysługiwało obecnej Radzie jako wadliwie powołanej, a kandydatami nie mogą być sędziowie, którzy w przeszłości byli delegowani do resortu sprawiedliwości lub do podległych mu instytucji. Projekt zakłada również, że stanowiska obecnych 15 członków KRS z wyboru Sejmu wygasną wraz z wyborem nowych członków Rady.
Sprawa kryminalistów Kamińskiego&Wąsika
Po zakończeniu konferencji dziennikarze jak można było się spodziewać zamiast pytań o plany ministerstwa w zakresie przywrócenia praworządności zdawali pytania jednak dotyczyły one sytuacji prawnej duetu kryminalnego Kamiński&Wąsik. Pytania te były zdawane w kontekście decyzji zdemoralizowanego prawnie Andrzeja Dudy w zakresie wszczęcia procesu ułaskawienia swoich kolegów, których wcześniej chroniła przed więzieniem w Pałacu Prezydenckim.
Czy przychyli się pan do wniosku prezydenta Dudy?
Bodnar: – (z lekkim uśmiechem) trudno się było nie spodziewać tego pytania. Pan prezydent wszczął procedurę ułaskawieniową, a ja dzisiaj rano dostałem w tej sprawie pismo. Prezydent twierdzi w nim, że „w pełni podtrzymuje stanowisko w sprawie ułaskawienia dokonanego w 2015 roku, oraz faktu, że pan Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik są posłami”. W dalszym ciągu tego pisma prezydent zwraca się, bym skorzystał z art. 567 Kodeksu Karnego, to jest przepis, który mówi o udzieleniu przerwy w wykonywaniu kary do czasu wydania postanowienia o ułaskawieniu. W związki z takim wnioskiem prokurator generalny ma obowiązek wszcząć postępowanie i zażądać akt sprawy, co zrobiłem natomiast. Na obecnym etapie nie zapadły jeszcze żadne inne decyzje. Jest dalsze postępowanie w sprawie.
Kolejne pytanie: – Dlaczego prezydent wybrał taką ścieżkę ułaskawienia?
Bodnar: – Trudno snuć podejrzenia. Fakty są takie, że pan prezydent dysponuje przecież kompetencją z art. 139 Konstytucji i w każdej chwili może z tego prawa łaski skorzystać. Nie musi wszczynać osobnego odrębnego postępowania. Poprzednie ułaskawienie odbyło się właśnie w trybie art. 139 Konstytucji, więc muszę się zastanawiać, dlaczego pan prezydent angażuje teraz Prokuratora Generalnego do tej sprawy. To, co mnie zastanawia, to fakt, że pan prezydent cały czas podtrzymuje stanowisko, że ułaskawienie z 2015 r. jest ważne, a panowie Kamiński i Wąsik są posłami. Czy to znaczy, że pan prezydent nie uznaje tego wyroku prawomocnego sądu II instancji, skoro cały czas podkreśla, że ci dwaj panwie są posłami?
Dziennikarze zapytali również, czy jest uzasadnione twierdzenie, że panowie rozpoczęli protest głodowy, co stanowi przesłankę dla apelu o ich uwolnienie z zakładu karnego.
Bodnar: – Jeśli chodzi o przerwę w wykonaniu kary, to KPK mówi tak, że uznając, że są szczególne powody przerwania wykonywania kary, zwłaszcza, gdy uzasadnia to krótki okres pozostały od odbycia kary, można zarządzić przerwę do czasu zakończenia postępowania ułaskawieniowego. Powstaje pytanie, czym są te szczególnie ważne powody i jak się to ma do sytuacji, gdy mamy krótki okres do końca odbywania kary. W tej sytuacji trudno mówić, że to jest krótki okres do końca kary, bo jesteśmy na początku kary, a nie na końcu. Kara ledwo co się zaczęła i sporo zostało do jej zakończenia. Stan zdrowia i trudna sytuacja rodzinna też są analizowane przez nas. Ale jest jeszcze jedna sprawa. W komentarzach do KPK mamy stwierdzenie, że ważną przesłanką jest przewidywana prawdopodobieństwo, że akt łaski zostanie szybko zastosowany, w sposób wskazujący, że wykonywanie kary stanie się zbędne. Może się okazać, że postępowanie będzie trwało długo. Tak, jak niektóre nominacje profesorskie, gdzie postępowanie trwa nawet 2 lata. Każdy protest głodowy należy traktować absolutnie poważnie i należy dbać o to, aby stan zdrowia danej osoby się nie pogorszył. To dotyczy każdego osadzonego. Wszelkie negatywne konsekwencje takiej sytuacji mogą prowadzić do odpowiedzialności państwa. Naszą odpowiedzialnością jest, aby nie powodowało to zagrożenia dla zdrowia i życia danej osoby. Ale nie powinna to być jedyna przesłanka, by przerwać wykonywanie kary, bo wtedy każda osoba, która jest w procesie wnioskowania o ułaskawienie, mogłaby dokonywać podobnych działań.
Już na tej podstawie stwierdzić można, że Bodnar nie przychyli się do wniosku Dudy w zakresie zastosowania przerwy w odbywaniu kary wobec przestępców z uwagi na brak istnienia przesłanki do jej zastsowania.
Na marginesie podnieść należy, że Duda kolejny raz pisowskich kolegów uważa za obywateli lepszej kategorii. Naszym zdaniem powoduje to naruszenie zasady równości wobec prawa, jaka wynika z art. 32 Konstytucji RP. Warto jednak dodać, że zdemoralizowany prawnie duda jest znany z łamania Konstytucji w obronie swoich kolegów z upadłej partii PiS.
Nie ulega wątpliwości, że decyzja Dudy o wszczęciu procedury ułaskawieniowej wobec skazanych jest potwierdzeniem, że wcześniejsze prawo łaski, jakie zostało przez niego zastosowane do wyroku nieprawomocnego, było wadliwe prawnie i nie istnieje. Ponadto decyzja ta powoduje uznanie wyroku, jaki został wydany w dniu 20 grudnia 2023 roku przez SO w Warszawie oraz utratę przez oby kryminalistów mandatu poselskiego.
Przypominamy, że nawet gdyby kryminaliści Wąsik i Kamiński otrzymali ułaskawienie nie będą mogli być już posłami.
Powyższe twierdzenie znajduje umocowanie prawne w art. 11 kodeksu wyborczego oraz art. 99 Konstytucji, prawa wybieralności do Sejmu nie mają osoby, które:
- nie mają czynnego prawa wyborczego w wyborach do Sejmu albo najpóźniej w dniu wyborów nie ukończyły 21 lat,
- osoby skazane prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
- osoby, wobec których wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, o którym mowa w art. 21a ust. 2a ustawy lustracyjnej.
Co to jest tryb „prezydenckiego” ułaskawienia?
Prośby o ułaskawienie przekazuje się na podstawie art. 565 § 2 Kpk Prokuratorowi Generalnemu celem nadania im biegu w art. 561 Kpk (tzw. „tryb pierwszy”) albo w drugim art. 567 § 2 Kpk (tzw. „tryb drugie – zastosowaniei, z konieczności” ).
Tryb pierwszy
wielka sztuka. 565 § 2 Kpk stanowi „Prośbę o ułaskawienie skierowane bezpośrednio do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przekazywania się Prokuratorowi Generalnemu, zgodnie z celem nadania jej biegu z art. 561 postępowanie w sprawach o ułaskawienie albo art. 567 Prokuratora Generalnego w postępowaniu o ułaskawienie ”.
Tryb polegający na przekazaniu o ułaskawienie do Prokuratora Generalnego, który następnie został przekazany do sądu, który został wydany w sprawie wyroku skazującego. Jeżeli w sprawie orzekał tylko sąd pierwszej instancji i został wydany w związku z wystąpieniem, do przesłania Prokuratorowi Generalnemu akta sprawy wraz ze swoją opinią, a w razie negatywnych opinii, które wystąpią bez zastosowania ewentualnego.
Tryb drugi „prezydencki”
Sztuka. 567 § 2 Kpk stanowi – Prokurator Generalny przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej akta sprawy lub wszczyna z określonym postępowaniem o ułaskawienie w każdym przypadku, gdy Prezydent tak zadecyduje.
Tryb drugi polega również na przekazaniu orzeczenia skazanego o ułaskawienie do sądu jako w pierwszym z tym, że negatywne zaopiniowanie przez sąd nie powoduje wystąpienia ryzyka bez biegu. Nadanie biegu prośbie w „trybie drugim” na miejscu, gdy z treścią wynikającą z przypuszczenia, która może zostać wywołana na skutek zastosowania z przyczyn, np.:
- odbycia głównej części kary wolności,
- bardzo trudna sytuacja rodzinna, materialna lub zwykła,
- nienagannej opinii sądu, czy postępowania karnego,
- Rezerwowe zabezpieczenie czasu od popełnienia,
- określenie przez sądy bez zastosowania ryzyka i tym samym zidentyfikowanie Prezydenta RP rozpatrzenia poszczególnych spraw,
- naprawy szkód wyrządzonej przestępstwem.
Nadanie prośbie o skazanie biegu wydarzeń w „trybie drugim” nie przesądza jednak o decyzji Prezydenta RP dotyczącej ułaskawienia. Prezydent – po wszystkich przedstawionych dokumentach – merytoryczna decyzja w sprawie ułaskawienia, być negatywną.
