Mimo starań ze strony rządu, brak jest jakichkolwiek ofert ze strony gmin w odpowiedzi na zachęty do udziału w procesie wyboru lokalizacji nowego składowiska odpadów promieniotwórczych. Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało, że termin poszukiwań miejsc na składowisko, przeznaczone m.in. dla odpadów z energetyki jądrowej, został przedłużony do 31 czerwca bieżącego roku.
Nabór dla gmin, które wyraziły chęć uczestnictwa w procesie selekcji miejsca na nowe składowisko powierzchniowe odpadów promieniotwórczych nisko- i średnioaktywnych krótkożyciowych (NSPOP), został ogłoszony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska 11 sierpnia 2023 r. Paweł Pytlarczyk, dyrektor departamentu energii jądrowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, już w listopadzie 2023 r. informował, że termin naboru wygasa 15 listopada 2023 r. i zapowiadał konieczność jego przedłużenia.
Aktualnie resort ogłosił, że termin naboru dla gmin zainteresowanych udziałem w procesie wyboru lokalizacji dla nowego składowiska powierzchniowego odpadów promieniotwórczych został przedłużony do 31 czerwca tego roku. Ministerstwo Klimatu i Środowiska potwierdziło, że do chwili obecnej nie wpłynęły żadne oferty od gmin, co stanowi fakt wymagający uwagi.
Wybór najlepszej lokalizacji do budowy składowiska nastąpi po uzyskaniu dla tej inwestycji akceptacji lokalnej społeczności oraz przeprowadzeniu badań geologicznych i geofizycznych, które pozwolą na ocenę przydatności tych terenów do realizacji inwestycji zgodnie z kryteriami sformułowanymi w ustawie Prawo atomowe – podkreśliło ministerstwo.
PAP zapytało, jakie incentywy obecna administracja rządowa planuje oferować gminom, aby zgodziły się na umieszczenie składowiska odpadów promieniotwórczych na swoim terytorium.
Według informacji udzielonej przez resort klimatu, gminie, na obszarze której zostanie umieszczone nowe powierzchniowe składowisko odpadów promieniotwórczych, przysługiwać będzie roczna opłata z budżetu państwa. Ta opłata będzie obejmować okres od przyjęcia pierwszego odpadu do składowiska do momentu podjęcia decyzji o zamknięciu składowiska i wyniesie 400% dochodów z tytułu podatku od nieruchomości, uzyskanych na terenie gminy w poprzednim roku, nie przekraczając jednak kwoty 10,5 miliona złotych.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska podkreśliło, że budowa oraz eksploatacja składowiska będą generować nowe miejsca pracy na terenie gminy. Ponadto, związane będą z infrastrukturą techniczną niezbędną do utrzymania składowiska, oraz inwestycjami towarzyszącymi, takimi jak budowa lub remont dróg.
Resort planuje również utworzenie centrum edukacyjno-szkoleniowego przy obiekcie, które będzie dostępne dla społeczeństwa i zapewni edukację specjalistycznej kadry.
Ministerstwo precyzuje, że nowy obiekt zostanie dedykowany wyłącznie do przechowywania odpadów promieniotwórczych nisko- i średnioaktywnych o krótkim okresie życia, a także źródeł promieniotwórczych pochodzących z sektorów energetyki jądrowej, przemysłu, medycyny oraz działalności naukowo-badawczej, powstających na terenie Polski.
Według informacji udzielonej przez Państwową Agencję Atomistyki (PAA) w lipcu 2023 r., planuje się budowę nowego składowiska powierzchniowego odpadów promieniotwórczych (NSPOP) w latach 2028-2032, uzyskanie pozwolenia na jego użytkowanie oraz zezwolenia na eksploatację w latach 2031-2032, a eksploatację planuje się na okres od 2033 do 2152 roku. Zamknięcie składowiska powierzchniowego jest przewidziane na lata 2153-2163. Po zamknięciu obiektu planuje się długookresowy monitoring zgodnie z uchwałą Rady Ministrów.
PAA podkreśliła, że obecnie istnieje jedno składowisko powierzchniowe w Polsce, działające od 1961 r. w Różan nad Narwią, około 90 km na północny wschód od Warszawy, o nazwie Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP). Jest ono zlokalizowane na terenie dawnej twierdzy wojskowej, zajmując obszar 3,045 ha. Kontrole odpadów promieniotwórczych przeprowadzane na terenie KSOP nie wykazały żadnego zagrożenia dla ludności i środowiska – zapewniła PAA.
