Podatek od nieruchomości to powszechnie pobierana przez gminy danina. Dotyczy szerokiego kręgu podmiotów, od osób fizycznych po różne podmioty instytucjonalne. Kwestie związane z podatkiem są istotne, szczególnie w pierwszych miesiącach roku kalendarzowego, gdy organy podatkowe doręczają decyzje w sprawie podatku dla określonego kręgu podatników.
Podatek od nieruchomości dochodowy dla gminy
Podatek od nieruchomości stanowi ważny dochód gminy. Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wskazują, że podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej będące:
- właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych,
- posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych,
- użytkownikami wieczystymi gruntów,
- posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego lub jest bez tytułu prawnego.
Decyzja podatkowa w przypadku współwłasności dla każdego współwłaściciela
W praktyce jednak często nieruchomości stanowią współwłasność, a wówczas podatek dotyczy każdego ze współwłaścicieli. Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub obiektu budowlanego ciąży, co do zasady, solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach.
Organ podatkowy, którym jest wójt (burmistrz, prezydent miasta) ma konkretne powinności związane z doręczeniem decyzji podatkowej do określonego kręgu podatników. W sensie formalnym każdy współwłaściciel jest podatnikiem podatku od nieruchomości. To rodzi powinność doręczenia decyzji podatkowej przez organ podatkowy każdemu ze współwłaścicieli z osobna.
Podane wyżej kwestie były również analizowane w orzecznictwie sądowym. Przykładem może być wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 kwietnia 2023 r. sygn. akt III FSK 1881/21, zgodnie z którym w sytuacji, gdy nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się we współposiadaniu dwóch lub więcej osób i stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, to obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (lub posiadaczach). Co do zasady organ podatkowy ma obowiązek ustalić wysokość zobowiązania podatkowego dla całej nieruchomości w jednej decyzji, której adresatami będą wszyscy współwłaściciele zobowiązani solidarnie. Taka decyzja określająca (ustalająca) całą wysokość zobowiązania podatkowego od danej nieruchomości powinna zostać doręczona każdemu z podatników podatku od nieruchomości.
Zatem nie wystarczy, że wójt gminy doręczy decyzję w sprawie podatku od nieruchomości jednemu z małżonków w sytuacji, gdy oboje mają status współwłaścicieli. Tak też postanowiono w odniesieniu do małżonków – współwłaścicieli w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 9 marca 2023 r. sygn. akt I SA/Wr 434/22. Decyzję dotyczącą nieruchomości wspólnej należy wydać na obojga małżonków (każdy z nich jest stroną postępowania wymiarowego) i doręcza się ją również każdemu z małżonków.
Kwestie podatkowe pomiędzy małżonkami
Co więcej, również organ odwoławczy w sprawach podatkowych (samorządowe kolegium odwoławcze) zobowiązany jest traktować wszystkich współwłaścicieli nieruchomości jako strony postępowania ze wszystkimi tego konsekwencjami, w szczególności doręczając tym osobom swoją decyzję na piśmie.
Ciekawą kwestią może być jeszcze kontekst doręczania decyzji, gdy między małżonkami istnieje rozdzielność majątkowa. Jak wskazuje się w orzecznictwie, majątkowa wspólność ustawowa małżeńska jest rodzajem współwłasności, która w okresie trwania małżeństwa co do zasady obowiązuje pomiędzy małżonkami. Z tych względów do składników majątku wspólnego małżonków stosuje się zasady opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Powyższe dotyczy także małżonków pozostających w rozdzielności majątkowej. Każdy z małżonków powinien otrzymać odrębnie decyzję podatkową dotyczącą nieruchomości wchodzącej w skład majątku małżeńskiego. W decyzji powinni być wykazani obydwoje małżonkowie jako podatnicy, a podatek powinien zostać wykazany w jednej kwocie (bez podziału na udziały).
Podsumowując, doręczenie decyzji w sprawie podatku od nieruchomości jest kluczową kwestią zarówno z punktu widzenia organu podatkowego jak i samego podatnika, czyli z zasady mieszkańca gminy. W przypadku współwłasności nieruchomości, każdy ze współwłaścicieli winien otrzymać odrębną decyzję, nawet wówczas, gdy pozostają oni we wspólności ustawowej małżeńskiej.
Podstawa prawna:
