W polskim prawie spadkowym zachowek pełni istotną funkcję jako środek ochrony dla bliskich zmarłego, którzy zostali pominięci w testamencie. Stanowi on możliwość uzyskania określonej części majątku spadkowego przez te osoby, mając na celu zagwarantowanie im minimalnego udziału w dziedzictwie. Ustawa wyznacza grupę osób uprawnionych do zachowku, obejmującą zstępnych, małżonka oraz rodziców spadkodawcy. Niemniej, co w przypadku, gdy osoba uprawniona do zachowku również umrze przed otrzymaniem należnej kwoty? Czy zachowek może być dziedziczony? Odpowiedź znajduje się poniżej.
POLECAMY: Zachowek po zmianach. Czym jest zachowek? Komu przysługuje? Ile wynosi?
Zachowek, zgodnie z artykułem 991 Kodeksu cywilnego, stanowi środek ochrony finansowej dla określonej grupy osób bliskich zmarłego, które nie zostały uwzględnione w jego ostatniej woli. Jest to świadczenie pieniężne, które umożliwia uprawnionym osobom dochodzenie ekwiwalentu części wartości spadku, na którą mieliby prawo, gdyby dziedziczyli na zasadach ustawowych. Jest to rodzaj rekompensaty, mającej na celu zapewnienie minimalnego zabezpieczenia materialnego dla naturalnych spadkobierców, którzy zostali pominięci w testamencie z różnych powodów.
Artykuł 992 Kodeksu cywilnego szczegółowo określa sposób obliczania zachowku, bazując na wartości udziału spadkowego, jaki przypadałby uprawnionej osobie, gdyby dziedziczyła na podstawie ustawy. Przy obliczaniu wartości zachowku uwzględnia się również te osoby, które zrzekły się dziedziczenia lub zostały wydziedziczone, zapewniając w ten sposób sprawiedliwy podział majątku spadkowego.
Zgodnie z omawianymi przepisami, zachowek przysługuje wyłącznie wybranej grupie osób: zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy. Wysokość zachowku jest zróżnicowana w zależności od sytuacji życiowej uprawnionego. Istotne jest również możliwe dziedziczenie roszczenia o zachowek, co zapewnia kontynuację ochrony prawnej osób najbliżej związanych ze spadkodawcą.
Podstawą prawną dziedziczenia roszczenia o zachowek jest artykuł 1002 Kodeksu cywilnego, który określa warunki przekazania tego roszczenia spadkobiercy osoby uprawnionej do zachowku. Jednak dziedziczenie to jest możliwe jedynie dla osób, które mogłyby zostać uznane za uprawnione do zachowku po pierwotnym spadkodawcy, co podkreśla jego specyficzny charakter w kontekście prawa spadkowego.
Dziedziczenie roszczenia o zachowek jest dostępne jedynie dla tych osób, które według przepisów mogłyby zostać uznane za uprawnione do zachowku po pierwszym spadkodawcy. Oznacza to, że nie każdy spadkobierca może odziedziczyć to roszczenie; prawo to przysługuje jedynie tym, którzy w chwili śmierci pierwotnego spadkodawcy spełniali warunki uprawniające do zachowku. W rezultacie to kryterium ogranicza zakres osób mogących odziedziczyć roszczenie, skupiając się na tych, którzy byli najbliżej związani z pierwotnym spadkodawcą, jak zstępni, małżonek czy rodzice.
Wartość roszczenia o zachowek, które jest dziedziczone, ustalana jest na podstawie kwoty, która przysługiwałaby zmarłemu uprawnionemu. Ogólnie rzecz biorąc, jeśli spadkobierca również spełnia kryteria uprawniające do zachowku, nie ma to wpływu na wielkość roszczenia, które zostaje odziedziczone. Oznacza to, że nie dochodzi do zmiany wartości roszczenia związanej z nowym uprawnionym, lecz do przekazania roszczenia w takiej samej wysokości, jaką miał zmarły. Ta zasada zapewnia ciągłość w ochronie finansowej, zaplanowanej przez ustawodawcę, skupiając się na utrzymaniu zasobów w ramach rodziny spadkodawcy, co podkreśla społeczny charakter instytucji zachowku.
