Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) ponownie potwierdził w sprawie prowadzonej pod sygnaturą akt V SA/Wa 2002/23, że każdy pacjent w szpitalu ma prawo do osobistego kontaktu z innymi osobami. Tym razem sprawa dotyczyła zakazu odwiedzin małych pacjentów z powodu potencjalnego zagrożenia terrorystycznego.
POLECAMY: Szpital w Szamotułach wprowadził nielegalny zakaz odwiedzin
Decyzją z 18 kwietnia Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił skargę szpitala dla dzieci na decyzję Rzecznika Praw Pacjenta, uznając ją za naruszającą zbiorowe prawa pacjentów.
Według Rzecznika, szpital narzucił „rażąco nadmierne ograniczenia” w prawie pacjentów do odwiedzin, co praktycznie prowadziło do zakazu odwiedzin. Bliscy mogli odwiedzać małych pacjentów jedynie w uzasadnionych przypadkach, na zasadzie wyjątku, za każdym razem uzyskując zgodę dyrektora szpitala. Nie określono jednak publicznie i przejrzyście, jakie są te przypadki, co uważane jest za wyjątek, ani jakie są kryteria uzyskania takiej zgody.
– Dodatkowo ograniczenia te zostały ustalone bez podstawy prawnej – szpital właściwie zakazał odwiedzin małoletnich pacjentów przez osoby im bliskie, wskazując na potencjał zagrożenia terrorystycznego i ogłoszony stopnień alarmowy BRAVO na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, powołując się przy tym na przypadki ze szkół w Biesłanie, Serbii, oraz w Teksasie — podaje Rzecznik Praw Pacjenta. W jego ocenie, nie może to stanowić podstawy prawnej i faktycznej zastosowanych ograniczeń.,
Sąd poparł stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta, podkreślając, że prawa pacjentów są gwarantowane przez Konstytucję. Dodatkowo, podmiot leczniczy nie został uwzględniony w rozporządzeniu dotyczącym stopni alarmowych jako instytucja uprawniona do ograniczania dostępu osób postronnych. Sąd zaznaczył również, że osoby odwiedzające nie mogą być uznane za osoby postronne, ponieważ zazwyczaj są to rodzice lub dziadkowie nieletnich pacjentów.
Konieczność odwiedzin w szpitalu
To kolejna decyzja sądu, która podkreśla istotę prawa pacjenta do odwiedzin. Zgodnie z art. 5 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, to prawo może być ograniczone jedynie w przypadku zagrożenia epidemicznego, mając na uwadze bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów oraz możliwości organizacyjne placówki medycznej.
Zgodnie z precedensem sądów administracyjnych, na który powołuje się Rzecznik Praw Pacjenta w swoim komunikacie, ograniczenie prawa do odwiedzin może wystąpić w wyjątkowych sytuacjach, pod warunkiem ustalenia podstaw do ograniczenia korzystania z praw pacjenta, a ponadto ograniczenia te mogą obowiązywać jedynie w niezbędnym zakresie i przez odpowiedni czas (jak wskazuje orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 czerwca 2021 r., V SA/Wa 797/21). Dodatkowo, ustalone w szpitalu zasady odwiedzin, w tym te ograniczające korzystanie z tego prawa, muszą minimalnie ingerować w realizację praw pacjenta, być jak najmniej uciążliwe (zgodnie z zasadą proporcjonalności), nie mogą być arbitralne (na przykład zależne tylko od zgody personelu medycznego), a prawo do odwiedzin powinno być zapewnione równie skutecznie dla każdego pacjenta, a zasady te powinny być jasno określone (tak jak wskazują orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie: V SA/Wa 863/22, V SA/Wa 1671/22, V SA/Wa 797/21, V SA/Wa 2457/22).
Przypominamy, że zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta – może zostać ograniczone w przypadku wystąpienia zagrożenia epidemicznego, ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów oraz z uwagi na możliwości organizacyjne podmiotu leczniczego. Ograniczenie prawa do odwiedzin może mieć miejsce w wyjątkowych sytuacjach, w przypadku stwierdzenia przesłanek ograniczenia korzystania z praw pacjenta, nadto tylko w koniecznym zakresie i przez niezbędny czas.
Warto jednak dodać, że organicznie nie może być przywrócenie z całkowitym zakazem odwiedzin, z jakim mieliśmy do czynienia w czasie mniemanej pandemii.
