Samowola budowlana to problem, który nie ulega przedawnieniu. Nawet jeśli naruszenie prawa miało miejsce 30 czy 40 lat temu, nadzór budowlany może nakazać rozbiórkę budynku. Co więcej, obecny właściciel nieruchomości może ponieść konsekwencje, nawet jeśli samowoli dopuścił się poprzedni właściciel. Jedyną możliwością uniknięcia rozbiórki jest złożenie wniosku o legalizację do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego.
Kiedy dochodzi do samowoli budowlanej?
Zgodnie z art. 48 Prawa budowlanego, samowola budowlana ma miejsce, gdy obiekt (lub jego część) jest w budowie albo został wybudowany bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę (pkt 1) albo bez wymaganego zgłoszenia, albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia. Dodatkowo, art. 28 ust. 1 Prawa budowlanego ustanawia zasadę, że roboty budowlane można rozpocząć tylko na podstawie pozwolenia na budowę, choć istnieją wyjątki, gdzie wystarczy samo zgłoszenie (art. 29 Prawa budowlanego).
Jeśli prace budowlane zostały wykonane bez odpowiednich formalności, mamy do czynienia z samowolą budowlaną. Sankcją za takie działanie jest wydanie przez organ nadzoru budowlanego nakazu wstrzymania budowy, zgodnie z art. 48 ust. 5 Prawa budowlanego, który obowiązuje również po zakończeniu budowy.
Procedura legalizacji samowoli budowlanej
Prawo budowlane przewiduje możliwość legalizacji samowoli budowlanej. Art. 48a ust. 1 Prawa budowlanego stanowi, że w terminie 30 dni od doręczenia postanowienia o wstrzymaniu budowy, inwestor, właściciel lub zarządca obiektu budowlanego może złożyć wniosek o legalizację. Po złożeniu wniosku, organ nadzoru budowlanego nakłada obowiązek przedłożenia odpowiednich dokumentów, określając termin, nie krótszy niż 60 dni od dnia doręczenia postanowienia.
Dokumenty wymagane do legalizacji zostały wymienione w art. 48b ust. 2 Prawa budowlanego. Jeżeli organ nadzoru uzna dokumentację za prawidłową, wyda postanowienie o ustaleniu opłaty legalizacyjnej. Po uregulowaniu tej opłaty, organ wyda decyzję o zatwierdzeniu projektu budowlanego lub projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz zezwoli na wznowienie budowy, jeśli nie została ona zakończona. Po zakończeniu tej procedury, obiekt budowlany nie będzie już zagrożony rozbiórką.
Samowola budowlana nie ulega przedawnieniu
Samowola budowlana nie ulega przedawnieniu. W poprzednich regulacjach prawnych istniał pięcioletni termin przedawnienia, jednak obecnie nie ma takiej możliwości. Aby uniknąć obowiązku rozbiórki, wniosek o legalizację samowoli musi zostać złożony nawet wtedy, gdy dopuścił się jej poprzedni właściciel nieruchomości.
Jeśli od zakończenia budowy minęło co najmniej 20 lat, wszczynane jest uproszczone postępowanie legalizacyjne. Różni się ono od standardowego postępowania tym, że wymaga mniej dokumentów, co może ułatwić proces legalizacji.
Podsumowanie
Samowola budowlana jest poważnym naruszeniem prawa, które może skutkować nakazem rozbiórki, niezależnie od czasu, który upłynął od momentu popełnienia naruszenia. Aby uniknąć takich konsekwencji, właściciele nieruchomości powinni składać wnioski o legalizację budynków, nawet jeśli samowoli dopuścił się poprzedni właściciel. Procedura legalizacyjna, choć skomplikowana i kosztowna, jest jedynym sposobem na uregulowanie stanu prawnego budynku i uniknięcie rozbiórki.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
