Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn niezależnych od pracownika często wiąże się z koniecznością wypłaty odprawy. Jest to szczególnie istotne w kontekście zwolnień grupowych i likwidacji stanowiska pracy. Poniżej szczegółowo omawiamy, kiedy odprawa się należy, jak ją liczyć oraz czy jest oskładkowana.
Kiedy należy się odprawa?
Odprawa przysługuje pracownikowi w przypadku rozwiązania umowy o pracę z przyczyn od niego niezależnych. Reguluje to Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Pracownik ma prawo do odprawy w sytuacjach takich jak:
- Zwolnienie grupowe
- Likwidacja stanowiska pracy
W przypadku zwolnień grupowych i likwidacji stanowiska pracy, odprawa przysługuje, jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników.
Czy odprawa jest oskładkowana?
Odprawa musi zostać wypłacona najpóźniej do ostatniego dnia pracy. Ważne jest, że od odprawy nie odprowadza się składek na ubezpieczenia społeczne, jednakże konieczne jest pobranie zaliczki na podatek dochodowy.
Likwidacja stanowiska pracy – odprawa
Likwidacja stanowiska pracy może być regulowana zarówno przez Kodeks pracy, jak i wspomnianą ustawę. Pracownikowi nie przysługuje odprawa, jeśli pracuje w firmie zatrudniającej mniej niż 20 pracowników. W przypadku zatrudnienia co najmniej 20 pracowników, odprawa jest już obowiązkowa. Jest to tzw. rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników .
Ważne!
Z powodu likwidacji stanowiska pracy nie można wypowiedzieć umowy osobie w wieku przedemerytalnym, kobiecie w ciąży oraz osobie przebywającej na zwolnieniu lekarskim.
Zwolnienie grupowe – odprawa
Odprawa jest również konieczna w przypadku zwolnienia grupowego. Definiuje się je jako zwolnienie dokonane przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników, z przyczyn niezależnych od pracowników. Zwolnienie grupowe zachodzi, gdy w ciągu 30 dni zwolnienie obejmuje:
- co najmniej 10 pracowników w przypadku zatrudniania mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników w przypadku zatrudniania od 100 do 299 pracowników,
- co najmniej 30 pracowników w przypadku zatrudniania 300 lub więcej pracowników .
Odprawa a zwolnienie za porozumieniem stron
Pracownikowi przysługuje odprawa również w przypadku rozwiązania umowy na mocy porozumienia stron, pod warunkiem że inicjatorem zwolnienia był pracodawca. Odprawa zawsze przysługuje w przypadku rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niezależnych od pracownika, czyli leżących po stronie pracodawcy.
Wysokość odprawy
Wysokość odprawy określa art. 8 Ustawy z dnia 13 marca 2003 r. W zależności od stażu pracy u danego pracodawcy przysługuje odprawa w wysokości:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia – zatrudnienie krócej niż 2 lata,
- dwumiesięcznego wynagrodzenia – zatrudnienie od 2 do 8 lat,
- trzymiesięcznego wynagrodzenia – zatrudnienie ponad 8 lat.
Maksymalna wysokość odprawy nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania umowy. Od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. minimalna płaca wynosi 4300,00 zł brutto, co oznacza, że maksymalna odprawa wynosi obecnie 64500,00 zł .
Jak wyliczyć odprawę?
Wysokość odprawy ustala się na zasadach obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. W pierwszej kolejności ustala się podstawę wymiaru odprawy, biorąc pod uwagę stałe składniki wynagrodzenia z miesiąca rozwiązania stosunku pracy oraz składniki zmienne wypłacone w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy przed nabyciem prawa do odprawy. Następnie mnoży się uzyskaną podstawę wymiaru przez liczbę miesięcy, za które przysługuje odprawa (1, 2 lub 3 miesiące) .
Podsumowanie
Odprawa dla pracownika jest istotnym elementem ochrony praw pracowniczych w sytuacjach niezależnych od pracownika. Znajomość przepisów dotyczących wypłaty odprawy, jej wysokości oraz sposobu wyliczania jest kluczowa zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Dzięki odpowiedniemu zastosowaniu przepisów można uniknąć wielu nieporozumień i potencjalnych konfliktów w sytuacjach zwolnień grupowych i likwidacji stanowisk pracy.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
PODSTAWA PRAWNA
- Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. rok 2024 poz. 61)
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023, poz. 1465)
