Kierownik szpitala, decydując o zainstalowaniu monitoringu, np. w salach operacyjnych, musi wziąć pod uwagę zarówno bezpieczeństwo pacjenta, jak i poszanowanie jego intymności – podkreśla Ministerstwo Zdrowia (MZ). Nie wyklucza zmiany przepisów w tej kwestii.
Skargi Rzecznika Praw Obywatelskich
Na problem zwrócił uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO). W piśmie do resortu zdrowia wskazał, że wpływają do niego skargi dotyczące znowelizowanych przepisów ustawy o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 799), które poszerzają uprawnienia kierowników podmiotów leczniczych w zakresie stosowania monitoringu wizyjnego w pomieszczeniach, w których są udzielane świadczenia zdrowotne (art. 23a). Zdaniem skarżących nowe regulacje, które obowiązują od września 2023 r., nadmiernie ingerują w prawo do prywatności pacjentów.
RPO skierował pismo do MZ o odniesienie się do tych zastrzeżeń. Poprosił także o informację na temat, czy są planowane kontrole w podmiotach leczniczych.
Odpowiedź Ministerstwa Zdrowia
Wojciech Konieczny, wiceminister zdrowia, odpowiedział na wątpliwości RPO, informując, że do ministra zdrowia oraz rzecznika praw pacjenta nie wpłynęły skargi dotyczące monitoringu w podmiotach wykonujących działalność leczniczą ani wnioski o przeprowadzenie kontroli. Wyjaśnił także, że ustawodawca, rozszerzając możliwość zastosowania monitoringu w miejscach udzielania świadczeń zdrowotnych, posłużył się rozwiązaniami, które mają gwarantować wykorzystanie kamer tylko w niezbędnym zakresie. Uprawnionym do skorzystania z nowych zasad jest wyłącznie kierownik podmiotu leczniczego prowadzącego szpital, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, zakład rehabilitacji leczniczej czy hospicjum.
Bezpieczeństwo a Prywatność
Wiceminister zdrowia podkreślił, że ustawodawca zastrzegł to rozwiązanie dla podmiotów leczniczych, w których ryzyko wystąpienia zdarzenia niepożądanego, pociągającego za sobą dużą szkodę, jest wyższe. Decyzja o instalacji monitoringu powinna być poprzedzona analizą ryzyka i korzyści. Placówki medyczne, które korzystają z kamer, są zobowiązane do „poszanowania intymności i godności pacjenta, w tym przekazywania obrazu z monitoringu w sposób uniemożliwiający ukazywanie intymnych czynności fizjologicznych”. Ustawodawca przypisał odpowiedzialność za wykorzystanie monitoringu bezpośrednio kierownikowi podmiotu wykonującego działalność leczniczą.
Konstytucyjność i Otwartość na Zmiany
W każdym przypadku kierownik musi zważyć wartości – z jednej strony bezpieczeństwo pacjenta, z drugiej – poszanowanie jego intymności i prywatności. Wiceminister zdrowia zaznaczył, że omawiane przepisy zawsze muszą być odczytywane, interpretowane i stosowane zgodnie z duchem i literą konstytucji. Zapewnił również o otwartości na współpracę oraz na ewentualne propozycje dotyczące takich rozwiązań, które zapewnią pacjentom bezpieczeństwo oraz poszanowanie ich praw obywatelskich.
Podsumowanie
Nowe przepisy dotyczące monitoringu w szpitalach wzbudzają kontrowersje i skargi, głównie ze względu na obawy o naruszenie prywatności pacjentów. Ministerstwo Zdrowia podkreśla jednak, że wprowadzone regulacje mają na celu przede wszystkim poprawę bezpieczeństwa w podmiotach leczniczych, a ich stosowanie powinno być ograniczone do niezbędnego minimum. Decyzja o instalacji monitoringu musi być dokładnie przemyślana i poprzedzona analizą, aby zrównoważyć ochronę zdrowia z poszanowaniem godności pacjentów.
Ministerstwo pozostaje otwarte na dialog i ewentualne modyfikacje przepisów, co może przyczynić się do wypracowania bardziej zrównoważonych rozwiązań. W miarę postępu technologii i zmieniających się realiów medycznych, kluczowe jest zapewnienie, że wszystkie działania podejmowane w podmiotach leczniczych będą zgodne z najwyższymi standardami ochrony praw pacjenta.
