Rozwód to trudne i często bolesne doświadczenie, które niesie za sobą szereg konsekwencji prawnych. Jedną z nich jest możliwość ubiegania się o alimenty od byłego małżonka. W jakich przypadkach sąd może przyznać alimenty? Jakie warunki muszą być spełnione? Na jak długo można otrzymać wsparcie finansowe od byłego partnera? Na te pytania odpowiada jeden z naszych prawników specjalizujący się w sprawach rodzinnych.
Dwa podstawowe scenariusze przyznania alimentów
W kontekście alimentów po rozwodzie, prawo polskie wyróżnia dwa podstawowe scenariusze, w których były małżonek może otrzymać wsparcie finansowe.
1. Wyłączna wina jednego z małżonków
Pierwszy przypadek dotyczy sytuacji, w której sąd orzeka o wyłącznej winie jednego z małżonków za rozpad pożycia małżeńskiego. W takim przypadku, niewinny małżonek ma prawo żądać alimentów od winnego. Co istotne, nie musi on znajdować się w niedostatku. Wystarczy, że jego sytuacja bytowa ulegnie pogorszeniu w wyniku rozwodu. Oznacza to, że poziom życia niewinnego małżonka pogarsza się na tyle, że można uznać to za istotne obniżenie standardu życia. Zatem podstawą do żądania alimentów w tej sytuacji są:
- wyłączna wina małżonka zobowiązanego do płacenia alimentów,
- istotne pogorszenie sytuacji materialnej niewinnego małżonka,
- zasady słuszności.
2. Brak możliwości samodzielnego utrzymania się
Drugi przypadek dotyczy małżonka, który po rozwodzie nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, niezależnie od tego, kto ponosi winę za rozpad małżeństwa. Taki małżonek może ubiegać się o alimenty, jeżeli pozostaje w niedostatku.
W praktyce oznacza to, że jeżeli w wyniku rozwodu jeden z małżonków znajdzie się w bardzo trudnej sytuacji finansowej, ma prawo żądać wsparcia od byłego partnera. Jednakże, aby sąd przyznał alimenty w przypadku rozwodu bez orzekania o winie, konieczne jest udowodnienie, że osoba uprawniona do alimentów nie może samodzielnie się utrzymać. W tym celu należy wykazać, że podjęto starania w celu znalezienia pracy lub podniesienia kwalifikacji zawodowych, lecz mimo to nie ma możliwości samodzielnego zarobkowania ani utrzymania się.
Przykład: Brak doświadczenia zawodowego jako podstawa do ubiegania się o alimenty
Często zdarza się, że jeden z małżonków, zazwyczaj kobieta, poświęca się wychowaniu dzieci lub wspieraniu małżonka w prowadzeniu firmy, przez co nie zdobywa doświadczenia zawodowego. W takim przypadku, po rozwodzie, jej sytuacja na rynku pracy może być bardzo trudna.
Justyna Gruszka-Jeleń wyjaśnia: „Jeżeli żona przez całe małżeństwo zajmowała się domem, nie pracowała zawodowo, nie ma doświadczenia ani praktyki, a po rozwodzie nagle staje przed koniecznością znalezienia pracy, to w sytuacji, gdy nie jest w stanie utrzymać się na dotychczasowym poziomie, może ubiegać się o alimenty od byłego męża”.
Każdorazowo sąd dokładnie bada, czy były małżonek posiada odpowiednie możliwości finansowe, aby wspierać drugiego małżonka. Ważnym elementem postępowania sądowego jest również ocena, czy istnieją realne szanse na samodzielne utrzymanie się osoby uprawnionej do alimentów.
Jak długo trwa obowiązek alimentacyjny?
Obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka trwa zazwyczaj 5 lat od momentu orzeczenia rozwodu. Niemniej jednak istnieją sytuacje, w których obowiązek ten może zostać przedłużony. Są to przypadki wyjątkowe, takie jak choroba, niepełnosprawność, czy inne okoliczności, które utrudniają samodzielne funkcjonowanie byłego małżonka.
Warto również pamiętać, że obowiązek alimentacyjny wygasa w momencie, gdy małżonek, który otrzymuje alimenty, wejdzie w nowy związek małżeński. Wówczas bowiem pojawia się nowa osoba, z którą zaczyna prowadzić wspólne gospodarstwo domowe, co oznacza, że powinien otrzymać wsparcie finansowe od nowego partnera.
Podsumowanie
Alimenty po rozwodzie to temat złożony, który wymaga dokładnej analizy sytuacji obu stron. Prawo przewiduje możliwość przyznania alimentów byłemu małżonkowi w określonych okolicznościach, zarówno w przypadku orzeczenia wyłącznej winy, jak i w sytuacji, gdy jeden z małżonków nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Decyzja sądu zależy od wielu czynników, w tym od sytuacji finansowej obu stron oraz od tego, jakie starania zostały podjęte w celu zapewnienia sobie samodzielnego utrzymania.
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
