Co do zasady, każdy właściciel nieruchomości – budynku, mieszkania, lokalu, budowli czy gruntu – zobowiązany jest do opłacania podatku na rzecz gminy, w której dany obiekt się znajduje. Prawo przewiduje jednak pewne wyjątki i zwolnienia z opodatkowania podatkiem, np. w szczególnych przypadkach posiadania nieużytków rolnych.
POLECAMY: Odrolnienie gruntów po reformie planowania przestrzennego
Czym są nieużytki rolne?
Definicję nieużytków rolnych odnaleźć można w rozporządzeniu Ministerstwa Rozwoju Regionalnego i Budownictwa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1390). Dokument wprowadza ewidencję gruntów oraz budynków, dzieląc je na użytki rolne (np. łąki trwałe lub grunty orne) oraz nieużytki – grunty, których nie można wykorzystać do działalności rolniczej. Do nieużytków rolnych zalicza się m.in.:
- bagna i błota;
- trzęsawiska, topieliska, moczary;
- wydmy i piaski;
- skały, rumowiska i piargi;
- stoki, zapadliska i uskoki;
- grunty pod wodami niezdatnymi do produkcji rybnej (sadzawki, wodopoje).
Czy nieużytki rolne wchodzą w skład gospodarstwa rolnego?
Nieużytki rolne sprawiają wiele problemów formalnych. Jak należy je klasyfikować? Jako grunty rolne czy nieruchomość gruntową? Z odpowiedzią przychodzi Ustawa o podatku rolnym z dnia 15 listopada 1984 roku. Zgodnie z jej zapisami opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają jedynie budynki oraz grunty, które stanowią użytki rolne (z wyjątkiem gruntów rolnych, które wykorzystywane są do prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej – te podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości).
Warto wiedzieć!
Opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty i budynki, które łącznie zajmują co najmniej 1 ha powierzchni, w związku z czym mogą zostać uznane za gospodarstwo rolne. Co ważne, przy obliczaniu powierzchni gospodarstwa uwzględnia się wszystkie grunty, które znajdują się w posiadaniu podatnika – nie muszą one stanowić jedności, ani ze sobą graniczyć.
Jak wynika z powyższej treści, nieużytki rolne nie podlegają opodatkowaniu podatkiem rolnym, nie wyczerpując cecha, zawartych w obowiązujących przepisach na. Zapisy na temat nieużytków pojawiają się natomiast w Ustawie o podatkach i opłatach lokalnych z dnia 12 stycznia 1991 roku. Zgodnie z nią, nieużytki rolne mogą zostać objęte podatkiem od nieruchomości – o ile zostaną spełnione odpowiednie warunki.
Nieużytki rolne a podatek od nieruchomości
Podatek od nieruchomości opłacany jest przez właścicieli (w tym dzierżawców, posiadaczy samoistnych i użytkowników wieczystych):
- budynków (np. domów jednorodzinnych, budynków gospodarczych),
- części budynków (np. mieszkań, lokali),
- budowli (np. tuneli, wiaduktów, składowisk),
- gruntów (z wyjątkiem użytków rolnych i lasów, które podlegają opodatkowaniu na odrębnych zasadach).
Co ważne, opodatkowaniu podlegają zarówno osoby fizyczne, jak i prawne (spółki posiadające lub nieposiadające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne).
Prawo przewiduje okoliczności, w których podatnik może zostać zwolniony z podatku od nieruchomości – np. niepełnosprawność właściciela, osiągnięcie wieku emerytalnego, niezdolność do pracy.
Ponadto, z podatku od nieruchomości mogą zostać zwolnione:
- grunty i budynki zarejestrowane jako obiekty zabytkowe;
- grunty i budynki, które mieszczą się na obszarze objętym ochroną (np. rezerwat przyrody);
- nieużytki rolne;
- nieruchomości, w których prowadzona jest edukacja dzieci i młodzieży (żłobki, kluby dziecięce, szkoły i inne instytucje prowadzące działalność oświatową);
- uczelnie wyższe, centra badawcze, instytuty;
- nieruchomości, w których prowadzona jest działalność organizacji pożytku publicznego;
- zakłady pracy chronionej.
Uwaga!
Powyższe nieruchomości mogą zostać zwolnione z podatku od nieruchomości, o ile na ich terenie nie jest prowadzona działalność gospodarcza!
Podatek od nieużytków rolnych a działalność gospodarcza
Osoby, które wykorzystują obszar nieużytków rolnych do prowadzenia działalności gospodarczej, zobowiązane są do uwzględnienia tego faktu w odpowiedniej deklaracji (IN-1 dla osób fizycznych lub DN-1 dla osób prawnych) oraz płacenia podatku od nieruchomości na rzecz gminy właściwej dla lokalizacji gruntów.
Ważne fakty!
- Deklarację IN-1 lub DN-1 należy złożyć w ciągu 14 dni od zaistnienia okoliczności, które uzasadniają powstanie obowiązku podatkowego (np. zakup lub darowizna gruntu).
- Podatek naliczany jest od 1 dnia miesiąca, następującego po objęciu własności gruntu (jeżeli zakup miał miejsce 3 lipca, podatek naliczany jest 1 sierpnia).
- Osoby fizyczne opłacają podatek od nieruchomości w 4 ratach, płatnych do: 15 marca, 15 maja, 15 września, 15 listopada.
- Osoby prawne opłacają podatek w 12, comiesięcznych ratach, płatnych do 15 dnia każdego miesiąca.
Nieużytki wykorzystywane na rzecz przedsiębiorstwa, podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych – dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
