19 września 2023 roku przywódca Białorusi Aleksandr Łukaszenko spotkał się z Denisem Puszylinem, liderem nieuznawanej Donieckiej Republiki Ludowej (DRL). Spotkanie to budzi duże kontrowersje, zwłaszcza w świetle relacji białorusko-ukraińskich oraz stanowiska Białorusi wobec suwerenności Ukrainy. Choć Mińsk przez dekadę wzbraniał się przed oficjalnym uznaniem DRL, to spotkanie wydaje się być krokiem w kierunku pogłębienia współpracy między Białorusią a DRL.
Łukaszenko o współpracy z Doniecką Republiką Ludową
Podczas spotkania Łukaszenko zaznaczył, że Białoruś od dawna współpracuje z obwodem donieckim, a trudna sytuacja na Ukrainie nie przerwała tych relacji. Cytowany przez opozycyjny portal Zerkalo, białoruski lider powiedział:
„W ramach Ukrainy zawsze współpracowaliśmy z obwodem donieckim. I oczywiście w tych trudnych, trudnych czasach od tego okresu, już od dziesięciu lat, nie porzuciliśmy tej współpracy i jesteśmy gotowi ją kontynuować.”
Słowa te podkreślają ciągłość współpracy, która – według Łukaszenki – rozwija się mimo konfliktu na wschodzie Ukrainy. Dodał również, że w ostatnich latach współpraca nabrała nowego wymiaru:
„Są pewne zmiany, baza została utworzona.”
Gotowość do współpracy z Ukrainą
Jednocześnie Łukaszenko wyraził chęć utrzymania relacji z Ukrainą na podobnych zasadach jak z DRL. Powiedział:
„Jesteśmy gotowi współpracować z Ukrainą absolutnie na tych zasadach.”
Podkreślił również, że działania Białorusi mają na celu dobro ludzi i nie naruszają norm międzynarodowych. Łukaszenko stwierdził, że Białoruś jest gotowa wspierać Ukrainę w różnych dziedzinach, od budownictwa po edukację, przy jednoczesnym zachowaniu neutralnej, pokojowej polityki:
„Działamy dla dobra ludzi. Jeśli masz problem przy budowaniu, wesprzemy was i pomożemy. […] Jesteśmy gotowi współpracować z Ukrainą absolutnie na tych zasadach. Dlatego nie ma potrzeby się tu do nas ciskać, naskakiwać na nas. Jesteśmy ludźmi miłującymi pokój.”
Reakcja Ukrainy
Stanowisko Kijowa wobec tego spotkania było zdecydowanie krytyczne. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy potępiło spotkanie Łukaszenki z Puszylinem jako akt pogardy wobec ukraińskiej suwerenności i integralności terytorialnej. Ukraińska dyplomacja wydała oświadczenie, w którym uznała to wydarzenie za przejaw białoruskiego podporządkowania się instrukcjom Kremla:
„To spotkanie jest kolejnym potwierdzeniem, że stanowisko obecnego rządu Białorusi w sprawie suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy jest podyktowane wyłącznie instrukcjami Kremla.”
Oświadczenie zawierało również ostrą krytykę „obłudnej retoryki” Łukaszenki, który deklaruje chęć współpracy z Ukrainą, jednocześnie wspierając prorosyjskie siły okupujące jej terytoria. W ocenie Kijowa działania te są kolejnym dowodem na białoruskie poparcie dla rosyjskiej agresji.
Ukraińska dyplomacja zwróciła się również bezpośrednio do mieszkańców Białorusi, apelując o uświadomienie sobie rzeczywistości politycznej. W oświadczeniu zauważono, że „ciepłe uczucia” Łukaszenki wobec Ukraińców brzmią fałszywie w kontekście jego działań wspierających separatystów:
„Na tle powtarzających się kontaktów białoruskich urzędników z rosyjskimi marionetkami z naszych czasowo okupowanych terytoriów, ciągłe wypowiedzi Aleksandra Łukaszenki o jego 'ciepłych uczuciach’ do 'braterskiego narodu ukraińskiego’ brzmią jak kpina.”
Międzynarodowe reakcje i konsekwencje
Spotkanie Łukaszenki z Puszylinem, a także jego gotowość do współpracy z DRL, wywołuje szereg pytań dotyczących dalszej polityki Białorusi w kontekście międzynarodowym. Decyzje Mińska mogą wpłynąć na relacje nie tylko z Ukrainą, ale także z innymi krajami, które wspierają suwerenność i integralność terytorialną Ukrainy. Działania te mogą również prowadzić do pogłębienia izolacji Białorusi na arenie międzynarodowej, szczególnie w kontekście sankcji nakładanych przez Unię Europejską i Stany Zjednoczone.
Warto zauważyć, że choć Białoruś podkreśla swoją niezależność w polityce zagranicznej, coraz bardziej jawnie wspiera prorosyjskie separatystyczne siły w Donbasie. Takie działania, zdaniem wielu obserwatorów, są dowodem na to, że polityka Łukaszenki jest w dużej mierze zależna od Moskwy.
Wnioski
Spotkanie Aleksandra Łukaszenki z Denisem Puszylinem stanowi kolejny przykład skomplikowanej gry politycznej, jaką prowadzi Białoruś na arenie międzynarodowej. Choć Łukaszenko stara się prezentować swoją politykę jako neutralną i pokojową, działania te są interpretowane przez Ukrainę jako poparcie dla rosyjskiej agresji. Reakcje międzynarodowe na ten ruch mogą zadecydować o dalszym losie relacji Białorusi z Zachodem oraz jej miejscem w globalnej polityce.
