Sprawy dotyczące prokuratorów, którzy odpowiadają dyscyplinarnie za spowodowanie wypadków drogowych, stają się coraz bardziej powszechne. Choć uchylenie immunitetu prokuratora może sugerować, że postępowanie przyspieszy, rzeczywistość bywa inna. Młyny sprawiedliwości mielą powoli, a sądy dyscyplinarne często zawieszają swoje postępowania do czasu zakończenia procesu karnego. Jakie są skutki takiego podejścia i jakie znaczenie ma to dla przyszłych spraw dyscyplinarnych?
POLECAMY: Prokurator, który nagi i pijany biegał po Świdnicy, nie zostanie ukarany
Immunitet prokuratorski nie gwarantuje szybkiego rozstrzygnięcia
Z uchyleniem immunitetu prokuratorskiego wiążą się duże oczekiwania dotyczące sprawności sądowego postępowania. Jednak zarówno sądy powszechne, jak i dyscyplinarne mogą odroczyć podjęcie decyzji do czasu prawomocnego zakończenia postępowania karnego. Przykładem tego jest sprawa prokuratora rejonowego Mariana R., który został obwiniony o prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu oraz spowodowanie kolizji. Choć Sąd Najwyższy uchylił mu immunitet (sygn. akt I ZSK 1/24), postępowanie dyscyplinarne zostało zawieszone do momentu zakończenia procesu karnego.
Wypadek na rondzie i wyniki badań toksykologicznych
Do wypadku, którego sprawcą był Marian R., doszło 19 listopada 2021 r. Prokurator, jadąc swoim pojazdem, stracił panowanie nad kierownicą, uderzył w krawężnik, a następnie zderzył się z ciężarówką. Badania wykazały obecność alkoholu i środków psychoaktywnych w jego organizmie. Analiza krwi wykazała, że o godz. 21:00 stężenie alkoholu wynosiło 1,34 promila, o godz. 21:55 wzrosło do 2,07 promila, a o godz. 22:25 spadło do 1,82 promila. Dodatkowo w organizmie prokuratora znaleziono ślady diazepamu oraz jego metabolitów, co pogłębiało skutki działania alkoholu.
Sąd Najwyższy: zawieszenie postępowania dyscyplinarnego
W czerwcu 2024 r. nielegalna Izba Odpowiedzialności Zawodowej „orzekła”, że prokurator R. prowadził pojazd w stanie nietrzeźwym, co naruszyło poważnie bezpieczeństwo w komunikacji. Mimo tego postępowanie dyscyplinarne zostało zawieszone przez Sąd Najwyższy (sygn. akt I ZSK 1/24) do czasu zakończenia postępowania karnego. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Prokuratora Generalnego wskazała, że równoległe prowadzenie postępowań dyscyplinarnego i karnego jest możliwe, jednak w tym przypadku delikt dyscyplinarny pokrywa się z przestępstwem, co może wpływać na orzeczenie sądu.
POLECAMY: Precedensowe orzeczenie SN. Izba Odpowiedzialności Zawodowej jest nielegalna
Sprawa prokuratora okręgowego Piotra C.
Podobne postępowanie toczy się przeciwko prokuratorowi Piotrowi C., który został oskarżony o jazdę pod wpływem alkoholu (0,57 mg/l w wydychanym powietrzu, 1,32 promila alkoholu we krwi). Sąd Rejonowy prowadzi postępowanie karne w tej sprawie, co również spowodowało zawieszenie postępowania dyscyplinarnego przez Sąd Najwyższy. Sąd uznał, że dublowanie tych samych czynności dowodowych w postępowaniu dyscyplinarnym nie jest celowe.
Problem przedawnienia karalności
Jednym z kluczowych zagadnień związanych z postępowaniami dyscyplinarnymi i karnymi prokuratorów jest kwestia przedawnienia. Zgodnie z art. 141 par. 3 Prawa o prokuraturze, przedawnienie karalności dyscyplinarnej nie może nastąpić wcześniej niż przedawnienie przestępstwa. Wydłużenie okresu przedawnienia jest zatem uzależnione od tego, czy dany delikt dyscyplinarny wypełnia znamiona przestępstwa. Ważną rolę odgrywa tu również art. 143 par. 2 Prawa o prokuraturze, który nakłada obowiązek przesyłania akt sprawy karnej do sądu dyscyplinarnego po zakończeniu procesu karnego.
Wnioski
Przypadki, w których prokuratorzy odpowiadają dyscyplinarnie za wypadki drogowe, pokazują, że polski system prawny stara się unikać powielania postępowań dowodowych. Choć zawieszenie postępowań dyscyplinarnych do czasu zakończenia spraw karnych może wydłużać proces, ma to swoje uzasadnienie prawne i praktyczne. Przede wszystkim pozwala to na bardziej spójne rozstrzyganie kwestii odpowiedzialności, zarówno w aspekcie karnym, jak i dyscyplinarnym, a także zapobiega przedawnieniu czynów prokuratorskich.
Sygnatury akt: I ZSK 1/24, postanowienie z 4 września 2024 r.; I ZSK 2/24, postanowienie z 29 sierpnia 2024 r.
