W czwartek, Komisja Europejska (KE) postanowiła skierować sprawę przeciwko Polsce, Hiszpanii, Portugalii oraz Cyprowi do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Powodem tej decyzji było niewdrożenie przez te kraje drugiego filaru globalnej reformy podatkowej, której kluczowym elementem jest minimalny podatek dochodowy na poziomie 15%. Ten krok KE stanowi ważny element walki z unikaniem opodatkowania przez duże międzynarodowe koncerny oraz wyrównywaniem konkurencyjności podatkowej w ramach Unii Europejskiej.
Globalna reforma podatkowa: Czym jest drugi filar?
Drugi filar reformy podatkowej, będący częścią szerszej inicjatywy OECD, ma na celu ustanowienie globalnego minimalnego poziomu opodatkowania dochodów osób prawnych. Zgodnie z dyrektywą, efektywna stawka opodatkowania dla międzynarodowych grup przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych, które generują roczny obrót przekraczający 750 mln euro, nie może być niższa niż 15%.
Reforma ta ma przeciwdziałać „wyścigowi w dół”, czyli sytuacji, w której kraje konkurują ze sobą, obniżając stawki podatku dochodowego od osób prawnych, co prowadzi do uszczuplenia dochodów budżetowych i sprzyja unikania opodatkowania przez globalne korporacje. Celem jest zapewnienie bardziej sprawiedliwego i efektywnego opodatkowania zysków dużych firm na całym świecie.
Dlaczego KE zdecydowała się na kroki prawne?
Komisja Europejska w uzasadnieniu swojego wniosku do TSUE wskazała, że żadne z czterech krajów – Polska, Hiszpania, Portugalia oraz Cypr – nie wdrożyły jeszcze do swojego prawa krajowego odpowiednich przepisów, które wynikają z unijnej dyrektywy w sprawie minimalnego poziomu opodatkowania. Dyrektywa ta weszła w życie 1 stycznia, a jej implementacja miała zostać zakończona do końca 2023 roku.
KE zauważyła jednocześnie, że władze tych państw „podejmują znaczne wysiłki”, aby wprowadzić odpowiednie przepisy. Niemniej jednak, mimo tych starań, do tej pory nie zgłoszono żadnych konkretnych środków transpozycji. KE postanowiła podjąć działania prawne, aby wymusić na państwach członkowskich szybsze wdrożenie przepisów, co jest kluczowe dla skuteczności reformy.
Znaczenie orzecznictwa TSUE w sprawach podatkowych
Skierowanie sprawy do TSUE przez Komisję Europejską pokazuje determinację Unii w egzekwowaniu przepisów dotyczących jednolitego rynku oraz prawidłowego funkcjonowania unijnego systemu podatkowego. TSUE, jako najwyższy organ sądowy UE, wielokrotnie orzekał w sprawach podatkowych, kształtując ramy prawne, które mają zapobiegać nadużyciom i dysproporcjom podatkowym pomiędzy krajami członkowskimi. Jego orzeczenia mają moc wiążącą dla wszystkich państw członkowskich.
Dlaczego minimalny podatek jest kluczowy?
Wprowadzenie minimalnego podatku dochodowego jest istotnym narzędziem w walce z agresywną optymalizacją podatkową. Duże międzynarodowe korporacje często przenoszą swoje zyski do jurysdykcji o niższych stawkach podatkowych, co prowadzi do znaczących strat budżetowych w krajach, w których te zyski zostały wygenerowane. Nowa dyrektywa ma na celu zmniejszenie tego procederu poprzez zapewnienie, że korporacje będą opodatkowane w kraju, w którym faktycznie prowadzą działalność.
Co to oznacza dla Polski i innych krajów?
Jeśli TSUE uzna skargę KE, Polska oraz pozostałe kraje mogą zostać zmuszone do szybkiego wdrożenia przepisów dotyczących minimalnego opodatkowania. To z kolei mogłoby wprowadzić zmiany w sposobie funkcjonowania dużych firm działających na terenie tych krajów. W dłuższej perspektywie może to przynieść korzyści budżetowe, ale także wymusić na firmach zmiany w strategii podatkowej.
Jakie są kolejne kroki?
Skarga do TSUE to poważny krok, ale niekoniecznie oznacza natychmiastowe sankcje. Kraje mają jeszcze możliwość przyspieszenia prac nad wdrożeniem przepisów i uniknięcia potencjalnych konsekwencji prawnych. Niemniej jednak, sytuacja ta pokazuje rosnącą presję ze strony UE na zapewnienie jednolitości w opodatkowaniu i walki z unikaniem podatków.
Podsumowanie
Decyzja Komisji Europejskiej o zaskarżeniu Polski, Hiszpanii, Portugalii i Cypru do TSUE pokazuje, jak istotnym elementem globalnej reformy podatkowej jest wprowadzenie minimalnego podatku dochodowego na poziomie 15%. Chociaż kraje te podejmują działania, aby dostosować swoje przepisy, brak konkretnych środków transpozycji wymusił interwencję KE. Sprawa ta może mieć istotne konsekwencje zarówno dla systemów podatkowych państw członkowskich, jak i dla działalności międzynarodowych korporacji w Europie.
