W ostatnią sobotę premier Donald Tusk przedstawił nową strategię migracyjną Polski na lata 2025-2030, która ma stanowić odpowiedź na współczesne wyzwania związane z napływem cudzoziemców. Dokument, zatytułowany „Kompleksowa i odpowiedzialna strategia migracyjna Polski”, liczy ponad 30 stron i obejmuje szerokie spektrum tematów związanych z migracją, w tym dostęp do terytorium Polski, rynek pracy, integrację oraz prawo do azylu. Kluczowym elementem, który wywołał największe kontrowersje, jest zapowiedź czasowego zawieszenia prawa do azylu. Ale co jeszcze skrywa ten dokument?
POLECAMY: „Prawo do azylu jest święte”. Hołownia reaguje na plan Tuska w zakresie migrantów
Bezpieczeństwo priorytetem nowej strategii
Dokument szczególną uwagę poświęca bezpieczeństwu, które stało się nadrzędnym priorytetem polityki migracyjnej Polski. Jak czytamy, procesy migracyjne mają być ściśle kontrolowane, zarówno pod względem celu przyjazdu, skali napływu, jak i państw pochodzenia imigrantów. Jednym z głównych postulatów jest domaganie się zmiany podejścia do przyznawania azylu na arenie europejskiej, co wpisuje się w szerszą politykę selektywności migracyjnej.
Polska na drodze do bycia krajem imigracyjnym
W dokumencie wskazano, że w ostatnich latach Polska stała się krajem coraz bardziej atrakcyjnym dla imigrantów. Liczba wydawanych zezwoleń na pracę i wiz studenckich dla obywateli państw afrykańskich, azjatyckich i bliskowschodnich znacznie wzrosła od 2020 roku. Wprowadzenie nowych zasad ma na celu zwiększenie kontroli nad tym procesem oraz wdrożenie skuteczniejszych mechanizmów nadzoru.
POLECAMY: Ochojska oburzona planem Tuska w sprawie migrantów. Żukowska: Prawa człowieka nam d**ie
Jednocześnie autorzy strategii nie szczędzili krytyki wobec poprzednich rządów, wskazując, że dotychczasowa polityka migracyjna była „fragmentaryczna” i powielała błędy krajów zachodnich, które już wcześniej stały się państwami imigracyjnymi. Według dokumentu konieczna jest radykalna zmiana podejścia, by Polska mogła efektywnie zarządzać napływem cudzoziemców i uniknąć problemów, z którymi borykają się inne państwa europejskie.
Nowe instrumenty powrotów do Polski
Strategia zakłada również wprowadzenie instrumentów wspierających powroty do Polski, co ma być nowym paradygmatem w polityce migracyjnej. Zamiast modelu opartego na historycznym podejściu do politycznego wychodźstwa, proponuje się budowanie relacji na zasadach partnerstwa, gdzie obie strony – zarówno Polska, jak i imigranci – mają jasno określone prawa i obowiązki.
Utworzenie nowej instytucji migracyjnej
Jednym z kluczowych elementów strategii jest powołanie nowego organu odpowiedzialnego za kształtowanie i wdrażanie polityki migracyjnej. Nowa instytucja miałaby powstać na bazie Urzędu ds. Cudzoziemców i pełnić centralną rolę w realizacji założeń strategii. Działalność instytucji miałaby być nadzorowana przez Międzyresortowy Zespół ds. Migracji, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie wdrażania strategii i przeprowadzenie jej przeglądu do końca 2027 roku.
Selektywność w polityce wizowej
Kolejnym krokiem będzie zmiana podejścia do wydawania wiz. Zasady mają być bardziej selektywne, a preferencje w przyznawaniu wiz będą zależne od państwa pochodzenia oraz profilu imigranta. Na przykład, priorytet będą mieli ci, którzy posiadają „unikatowe umiejętności” potrzebne na rynku pracy lub są zatrudnieni przy realizacji strategicznych inwestycji dla państwa. Zapowiedziano również stworzenie nowego modelu wydawania wiz humanitarnych.
Kontrole graniczne i zabezpieczenie zewnętrznych granic UE
Rząd wyraźnie opowiedział się przeciwko przywracaniu kontroli granicznych w ramach Strefy Schengen. Jak podkreślono w dokumencie, kontrole powinny być wprowadzane tylko tymczasowo, np. podczas organizacji dużych wydarzeń sportowych czy politycznych. Kluczem do rozwiązania problemu wtórnej mobilności migrantów ma być odpowiednie zabezpieczenie zewnętrznych granic Unii Europejskiej.
Legalizacja pobytu i cyfryzacja procedur
W zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców, dokument przewiduje dwa główne działania. Po pierwsze, wprowadzenie szeroko zakrojonej cyfryzacji procedur, gdzie cała obsługa wniosków o legalizację pobytu będzie odbywać się za pomocą aplikacji internetowych. Po drugie, zapobieganie rotacji pracowników w urzędach wojewódzkich i Urzędzie ds. Cudzoziemców, co ma poprawić efektywność tych instytucji.
Jednocześnie planowane jest wyeliminowanie podmiotów pośredniczących, które nadużywają procedur legalizacyjnych, składając wnioski „dla pozoru”. W ten sposób rząd chce zaostrzyć kontrole nad procesami migracyjnymi i uprościć procedury.
Krajowy program powrotowy
Strategia przewiduje również stworzenie krajowego programu powrotowego dla cudzoziemców, których obecność w Polsce będzie „nieuzasadniona lub niepożądana”. Program będzie składał się z dwóch części: dobrowolnego i przymusowego. Jego realizacja ma odbywać się we współpracy z Frontexem, a Polska będzie dążyć do podpisywania umów o powrotach migrantów do krajów tranzytu oraz pochodzenia.
Podsumowanie
Nowa strategia migracyjna Polski na lata 2025-2030 to kompleksowy dokument, który zakłada szereg reform w zakresie polityki migracyjnej. Kluczowe zmiany to zawieszenie prawa do azylu, selektywna polityka wizowa oraz utworzenie nowej instytucji odpowiedzialnej za migrację. Priorytetem ma być zapewnienie bezpieczeństwa oraz lepsza kontrola nad procesami migracyjnymi. Dokument podkreśla również konieczność zmiany podejścia do migracji, by Polska mogła efektywnie zarządzać napływem cudzoziemców w nadchodzących latach.
