Tak źle nie było od prawie dekady – 2,5 mln Polaków żyje w skrajnym ubóstwie, a ponad 17 mln poniżej minimum socjalnego. To najgorsze wyniki od 2015 roku, jak wynika z najnowszych danych opublikowanych w raporcie „Poverty Watch 2024” przez EAPN Polska. Szczególnie dotkliwe jest pogorszenie sytuacji dzieci, seniorów i osób niepełnosprawnych.
POLECAMY: Pod rządami PiS skrajne ubóstwo w Polsce wzrosło o połowę
Skrajne ubóstwo na niepokojącym poziomie
Z danych raportu wynika, że liczba osób żyjących poniżej minimum egzystencji wzrosła o 800 tys. w ciągu zaledwie roku. W 2022 roku w skrajnym ubóstwie żyło 1,7 mln Polaków, a w 2023 roku liczba ta wyniosła już 2,5 mln. To oznacza, że niemal co piętnasty obywatel Polski nie ma wystarczających środków, aby zapewnić sobie podstawowe potrzeby życiowe, takie jak mieszkanie, jedzenie czy leki.
Kto najbardziej cierpi?
Najbardziej dotknięte wzrostem ubóstwa są dzieci, seniorzy oraz osoby niepełnosprawne. Wzrost skrajnego ubóstwa wśród dzieci osiągnął alarmujący poziom – z 5,7% w 2022 roku do 7,6% w 2023 roku, co oznacza, że ponad pół miliona dzieci żyje w ekstremalnej biedzie. Podobnie sytuacja pogorszyła się w przypadku seniorów – odsetek osób powyżej 65. roku życia żyjących w skrajnym ubóstwie wzrósł z 3,9% do 5,7%. W przypadku gospodarstw domowych, w których mieszka przynajmniej jedna osoba z niepełnosprawnością, skrajne ubóstwo wzrosło do 9%.
Ubóstwo a minimum socjalne
Raport wskazuje także na znaczący wzrost liczby osób żyjących poniżej minimum socjalnego. W 2023 roku ponad 17,3 mln Polaków żyło w niedostatku, czyli w warunkach, gdzie brakuje pieniędzy na podstawowe potrzeby, takie jak dostęp do internetu, wyjście do kina raz w miesiącu, wizytę u dentysty czy zakup książek dla dzieci.
Przyczyny pogorszenia sytuacji
Eksperci od lat ostrzegają przed niepokojącymi trendami w gospodarce, a rok 2023 okazał się krytyczny. Wysoka inflacja, słabe wyniki gospodarcze oraz brak odpowiednich zmian w polityce społecznej to główne czynniki, które doprowadziły do pogorszenia wskaźników ubóstwa.
Jak wskazuje dr hab. Ryszard Szarfenberg, przewodniczący EAPN Polska:
„W ubiegłym roku ostrzegaliśmy, że połączenie słabych wyników gospodarki i nadal wysokiej inflacji, przy jednoczesnym braku zmian w wysokości świadczeń społecznych i kryteriów uprawniających do nich, spowoduje drastyczne pogorszenie wskaźników ubóstwa.”
Wzrost liczby osób żyjących poniżej minimum socjalnego, wynoszący 1,9 mln w ciągu zaledwie roku, jest dowodem na to, że ostrzeżenia te niestety się spełniły.
Skutki dla przyszłych pokoleń
Ubóstwo, zwłaszcza wśród dzieci, ma długotrwałe negatywne skutki. Dzieci żyjące w ubóstwie są bardziej narażone na problemy zdrowotne, trudności w edukacji i ograniczone szanse na lepsze życie w przyszłości. Raport „Poverty Watch 2024” podkreśla, że brak natychmiastowych działań może wpłynąć na kolejne pokolenia, utrwalając biedę i wykluczenie społeczne.
Co dalej?
Polska stoi przed poważnym wyzwaniem. Wzrost ubóstwa w ciągu ostatnich lat, w połączeniu z rosnącą inflacją i ograniczonymi zasobami dla polityki społecznej, wymaga pilnych działań ze strony rządu. Konieczne jest wprowadzenie skutecznych reform i programów wsparcia, które pozwolą najbiedniejszym Polakom wyjść z trudnej sytuacji.
Jednak bez kompleksowej strategii przeciwdziałania ubóstwu oraz mądrze zarządzanych programów socjalnych, liczby te mogą dalej rosnąć. W szczególności potrzebne są działania skierowane do najbardziej wrażliwych grup społecznych – dzieci, seniorów i osób niepełnosprawnych – aby zapobiec dalszemu pogłębianiu się kryzysu.
Podsumowanie
Dane za 2023 rok ukazują, że ubóstwo w Polsce osiągnęło poziomy niespotykane od niemal dekady. 2,5 mln Polaków żyje w skrajnym ubóstwie, a ponad 17 mln znajduje się poniżej minimum socjalnego. Raport „Poverty Watch 2024” stawia przed rządem i społeczeństwem wyzwanie: nie można ignorować tej trudnej sytuacji, jeśli chcemy zapewnić przyszłym pokoleniom lepsze warunki życia.
