Dramat polskiej oceanografii. Rząd Tuska wstrzymuje finansowanie Instytut Oceanologii PAN

Instytut Oceanologii PAN (Polska Akademia Nauk) znajduje się w obliczu poważnego kryzysu, po tym jak Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego wstrzymało finansowanie dla ich kluczowego narzędzia badawczego – statku badawczego s/y Oceania. To jedyna polska jednostka zdolna do prowadzenia badań poza Morzem Bałtyckim, co stawia nie tylko instytut, ale i całą polską oceanografię w wyjątkowo trudnej sytuacji.

Oceania – Klucz do międzynarodowej współpracy i naukowych sukcesów

Instytut podkreśla, że statek Oceania odgrywa kluczową rolę w prowadzeniu badań oceanograficznych na arenie międzynarodowej. Jak zauważono we wpisie opublikowanym na Facebooku, „działalność naukowa, opierająca się w dużej mierze na badaniach prowadzonych z pokładu Oceanii, to także szeroko zakrojona współpraca z ośrodkami naukowymi z całego świata”.
Statek ten umożliwia badania zarówno na Morzu Bałtyckim, jak i w Arktyce – dwóch regionach uznawanych za szczególnie wrażliwe na zmiany klimatyczne. W związku z tym jego działalność dostarcza ogromnej ilości cennych danych, które mają wpływ na globalne rozumienie zmian zachodzących w oceanach.

Niestety, decyzja rządu o wstrzymaniu dotacji po 35 latach współfinansowania statku oznacza poważne zagrożenie dla polskiej oceanografii i jej pozycji na arenie międzynarodowej. „Trudno nam pojąć decyzję polskiego Rządu, który po 35 latach dobrej roboty odcina kluczowe źródło finansowania dla tej jednostki” – dodano we wpisie.

Finansowanie Badań Oceanograficznych – Europejskie i międzynarodowe fundusze

Statek Oceania nie jest tylko narzędziem polskiej nauki – dzięki jego działalności do Polski trafiają znaczne środki na badania oceanograficzne. Instytut Oceanologii zaznacza, że środki te pochodzą m.in. z Unii Europejskiej, Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz różnych umów bilateralnych. Rocznie to kilka milionów złotych, ale, jak podkreślono, te pieniądze są przeznaczane wyłącznie na badania, a nie na utrzymanie statku. Koszty eksploatacji jednostki, remontów, przeglądów technicznych oraz niezbędnych napraw przekraczają możliwości finansowe instytutu.

„Brak możliwości korzystania ze statku badawczego to zerwanie bieżących projektów naukowych, jak również wieloletniej owocnej współpracy z instytutami naukowymi tak w Polsce, jak i na całym świecie” – wskazano w komunikacie. Taka decyzja może mieć katastrofalne skutki dla międzynarodowej pozycji polskich badań nad oceanami.

35 lat służby i konsekwencje wstrzymania finansowania

Oceania służy polskiej nauce od 35 lat. Dzięki dotychczasowym staraniom Instytutu oraz wsparciu rządu, statek znajduje się w bardzo dobrym stanie technicznym i nadal może pełnić swoją funkcję przez najbliższe lata. Jednak prawo morskie wymaga, aby jednostka spełniała surowe normy, co wiąże się z koniecznością regularnych przeglądów, remontów oraz modernizacji.

Instytut Oceanologii PAN wyjaśnia, że utrzymanie statku bez wsparcia ze strony rządu jest niemożliwe. „Brak rządowej dotacji, którą otrzymywaliśmy od 35 lat, oznacza de facto zezłomowanie statku i dramatyczny spadek znaczenia polskiej oceanografii na arenie międzynarodowej” – podkreślono. W związku z tym, instytut zwrócił się z apelem do rządu o rewizję tej decyzji.

Kluczowe wnioski:

1. Statek Oceania to jedyny polski statek badawczy zdolny do prowadzenia badań oceanograficznych poza Bałtykiem, szczególnie w obszarach Arktyki.
2. Decyzja o wstrzymaniu finansowania może wpłynąć negatywnie na bieżące projekty badawcze oraz międzynarodową współpracę polskich instytucji naukowych.
3. Koszty utrzymania statku znacznie przekraczają możliwości finansowe Instytutu Oceanologii PAN, co bez wsparcia rządowego prowadzi do zagrożenia jego dalszej eksploatacji.

Dlaczego to ważne?

Przerwanie działalności statku badawczego Oceania oznacza utratę kluczowych danych dotyczących zmieniającego się klimatu, zwłaszcza w regionach Arktyki i Bałtyku, które są jednymi z najbardziej wrażliwych na skutki globalnego ocieplenia. Polska straciłaby cenne narzędzie do prowadzenia badań, które wspierają międzynarodowe projekty naukowe, a także możliwość dalszego pozyskiwania środków z zagranicznych grantów na badania oceanograficzne.

Apel o rewizję decyzji

Instytut Oceanologii PAN apeluje o zmianę decyzji i ponowne przyznanie finansowania na utrzymanie Oceanii, co pozwoliłoby nie tylko kontynuować prace badawcze, ale także utrzymać wysoką pozycję polskiej nauki na arenie międzynarodowej.