„Kolejne koryta dla swoich”. Domański zapowiedział powstanie nowej instytucji państwowej

Rząd Polski przyjął projekt ustawy o powołaniu Rady Fiskalnej, niezależnej instytucji mającej poprawić jakość i transparentność zarządzania finansami publicznymi. Wprowadzenie tego organu to istotny krok w dostosowaniu polskiego systemu prawnego do unijnych standardów, które zostały wprowadzone w ramach reformy zarządzania gospodarczego w Unii Europejskiej z dnia 30 kwietnia tego roku.

POLECAMY: Domański: Mimo, że program 800+ okazał się wielką klapą będzie nadal utrzymywany

„Zwiększamy niezależną i demokratyczną kontrolę nad finansami publicznymi. Rada Fiskalna będzie aktywnie uczestniczyć w najważniejszych procesach związanych z planowaniem budżetowym” – napisał na portalu X Andrzej Domański, minister finansów, podkreślając wagę nowej instytucji.

POLECAMY: Rząd Donalda Tuska puchnie w oczach

Główne cele i zadania Rady Fiskalnej

Rada Fiskalna będzie pełniła funkcje ekspercko-doradcze i ma zapewnić większą przejrzystość oraz odpowiedzialność w zarządzaniu finansami publicznymi. Do jej głównych zadań należeć będą:

1. Opiniowanie prognoz makroekonomicznych: Rada będzie analizować prognozy wykorzystywane do przygotowania projektów ustaw budżetowych oraz średniookresowych planów budżetowych.
2. Zgodność z regułami fiskalnymi: Będzie monitorować zgodność projektów ustaw budżetowych z krajowymi oraz unijnymi regułami fiskalnymi.
3. Ocena ram budżetowych: Rada zajmie się oceną zgodności, spójności i efektywności ram budżetowych, co ma na celu poprawę stabilności finansów publicznych.
4. Analiza dokumentów rządowych: Na wniosek ministra finansów, Rada będzie opiniować projekty dokumentów rządowych pod kątem ich wpływu na stabilność finansów publicznych i sytuację makroekonomiczną kraju.

Skład Rady Fiskalnej i procedura wyboru członków

Rada Fiskalna rozpocznie działalność w 2026 roku i będzie składać się z siedmiu niezależnych ekspertów i praktyków. Członkowie Rady będą wybierani przez różne instytucje, co zapewni pluralizm i różnorodność opinii w jej działaniach. Do wyboru kandydatów będą uprawnione:

• Prezydent RP,
• Prezes Najwyższej Izby Kontroli (NIK),
• Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich,
• Minister Finansów,
• Strona pracowników oraz pracodawców Rady Dialogu Społecznego,
• Strona samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Członkiem Rady Fiskalnej będą mogły zostać osoby posiadające co najmniej dziesięcioletnie doświadczenie w dziedzinie finansów publicznych, makroekonomii lub zarządzania finansami jednostek sektora publicznego, a także tytuł magistra. Proces wyboru przewodniczącego Rady będzie składał się z czterech etapów, co zapewni otwartość i transparentność tej procedury.

Zwiększona kontrola nad finansami publicznymi

Wprowadzenie Rady Fiskalnej to nie tylko kolejna reforma systemu finansów publicznych, ale również krok w stronę zwiększenia demokratycznej kontroli nad decyzjami budżetowymi. Niezależność i ekspercka wiedza członków Rady ma zapewnić, że plany budżetowe będą tworzone w sposób transparentny, zgodny z obowiązującymi regułami i zapewniający długofalową stabilność finansów publicznych.

Ministerstwo Finansów zwraca uwagę, że nowa instytucja to odpowiedź na rosnące wymagania, jakie stawia przed Polską Unia Europejska. Reforma zarządzania gospodarczego w UE, której celem jest poprawa jakości i przejrzystości finansów publicznych we wszystkich państwach członkowskich, zobowiązuje Polskę do dostosowania krajowych przepisów do nowych standardów. Wprowadzenie Rady Fiskalnej to zatem konieczny krok w tym procesie.

Kiedy Rada Fiskalna zacznie działać?

Pierwsze działania Rady Fiskalnej przewidziane są na 2026 rok. Do tego czasu rząd, we współpracy z odpowiednimi instytucjami, będzie przygotowywał szczegółowe zasady jej funkcjonowania oraz procedury wyboru członków. Będzie to kluczowy okres przygotowawczy, aby instytucja mogła skutecznie rozpocząć swoją działalność i realnie wpłynąć na zarządzanie finansami publicznymi w Polsce.

Podsumowanie

Rada Fiskalna to instytucja o kluczowym znaczeniu dla poprawy jakości i transparentności zarządzania finansami publicznymi w Polsce. Jej powołanie wpisuje się w szerszy kontekst unijnych reform, mających na celu zapewnienie długofalowej stabilności gospodarczej i odpowiedzialności budżetowej. Dzięki niezależnym ekspertom, Rada będzie mogła wspierać rząd w podejmowaniu kluczowych decyzji finansowych, zapewniając zgodność z regułami fiskalnymi i efektywność polityki budżetowej.