W 2023 roku nastąpił gwałtowny wzrost liczby wypłat środków zgromadzonych w Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK). Jak wynika z raportu Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), w II kwartale 2023 roku Polacy pobili rekord w wysokości wypłaconych środków – 498 milionów złotych. Dla porównania, w analogicznym okresie w 2022 roku było to zaledwie 139 milionów złotych. W skali całego pierwszego półrocza bieżącego roku wycofano już blisko miliard złotych.
POLECAMY: Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK). Pracownicy dostaną 240 zł od Państwa
Skąd tak duża liczba wypłat?
Eksperci wskazują na ograniczone zaufanie do systemu emerytalnego w Polsce, co wpływa również na stosunek Polaków do PPK. Dr Łukasz Wacławik z Wydziału Zarządzania Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie zauważa, że dla wielu osób PPK wciąż jest narzędziem do „testowania” swojego kapitału.
– „Przystąpili do programu, ale chcą go co jakiś czas testować, aby sprawdzić, czy rzeczywiście pieniądze można z zyskiem wypłacać” – mówi dr Wacławik. Polacy wolą samodzielnie kontrolować swoje oszczędności, a możliwość wcześniejszej wypłaty, choć wiąże się z utratą części środków, jest często wykorzystywana.
Jak działają PPK?
Program Pracowniczych Planów Kapitałowych uruchomiono w 2019 roku, początkowo obejmując największe przedsiębiorstwa, a z czasem rozszerzając zasięg na mniejsze firmy i sektor publiczny. Głównym celem programu jest długoterminowe oszczędzanie na emeryturę, przy współudziale pracodawców oraz państwa.
Wpłaty na PPK
- Pracownik: Odprowadza od 2% do 4% swojego wynagrodzenia brutto.
- Pracodawca: Dokłada do tego od 1,5% do 4% wynagrodzenia pracownika.
- Państwo: Dodatkowo na start wpłaca jednorazowo 250 zł oraz co roku zasila konto kwotą 240 zł.
Kiedy można wypłacić środki?
Środki z PPK mogą być wypłacone po ukończeniu 60. roku życia, bez względu na płeć czy status zawodowy. Istnieje również możliwość wcześniejszego wycofania zgromadzonych środków, jednak wiąże się to z pewnymi stratami:
- Konieczność zapłacenia podatku od zysków kapitałowych.
- Odjęcie 30% wartości wpłat pracodawcy.
- Utrata dopłat państwowych (składki powitalnej i rocznej).
Są jednak wyjątki, które pozwalają na wcześniejsze wypłaty bez żadnych strat:
- Zakup mieszkania lub budowa domu: Osoba musi mieć mniej niż 45 lat, a środki wypłacone na ten cel muszą zostać zwrócone na konto PPK.
- Poważna choroba: W przypadku poważnej choroby współmałżonka, dziecka lub samego uczestnika, można wypłacić do 25% zgromadzonych środków bez konieczności ich zwrotu.
Czy Polacy nie ufają PPK?
Pomimo licznych korzyści, wiele osób wciąż obawia się o stabilność systemu emerytalnego i woli mieć szybki dostęp do swoich pieniędzy. Zdaniem dr Wacławika, niechęć do długoterminowego oszczędzania w PPK wynika przede wszystkim z historycznych problemów związanych z emeryturami w Polsce, takich jak likwidacja OFE, co zachwiało zaufaniem obywateli.
Co przyniesie przyszłość PPK?
Z jednej strony PPK jest narzędziem, które w dłuższej perspektywie może zapewnić lepszą emeryturę dzięki regularnym wpłatom od pracodawcy i państwa. Z drugiej strony, wzrost liczby wypłat sugeruje, że Polacy wolą mieć większą kontrolę nad swoimi finansami tu i teraz. Rekordowa kwota wycofanych środków w 2023 roku pokazuje, że wiele osób obawia się, że dalsze oszczędzanie może nie przynieść oczekiwanych korzyści.
Podsumowanie
Rekordowe wypłaty z PPK wskazują na to, że Polacy, mimo przystąpienia do programu, wciąż nie są w pełni przekonani do długoterminowego oszczędzania w tym systemie. Ograniczone zaufanie do PPK oraz ogólna niepewność związana z przyszłością systemu emerytalnego sprawiają, że wiele osób decyduje się na wcześniejsze wycofanie swoich oszczędności.
Czy PPK zdoła odzyskać zaufanie obywateli? To pytanie pozostaje otwarte, jednak kluczowe będą działania na rzecz edukacji finansowej oraz transparentności systemu.
