Od 1 stycznia 2025 roku w Polsce zacznie obowiązywać nowy podatek wyrównawczy, który obejmie największe grupy kapitałowe prowadzące działalność na terenie kraju. Nowe przepisy zostały przyjęte przez rząd jako odpowiedź na potrzebę eliminacji zjawiska przenoszenia zysków do rajów podatkowych przez międzynarodowe koncerny. Wdrożenie podatku wyrównawczego jest zgodne z unijnymi regulacjami oraz globalnym porozumieniem wynegocjowanym pod auspicjami OECD w 2021 roku. Nowa danina wyniesie 15% i będzie miała na celu zwiększenie odpowiedzialności podatkowej firm osiągających wysokie przychody, które wcześniej skutecznie obniżały swoje obciążenia fiskalne.
Na czym polega podatek minimalny?
Podatek minimalny został opracowany przez polskie Ministerstwo Finansów i skierowany do Sejmu we wrześniu 2024 roku. Zakłada on, że międzynarodowe grupy kapitałowe, które w Polsce lub w innych krajach osiągają przychody grupowe przekraczające 750 milionów euro rocznie, będą musiały przejść tzw. test efektywnej stawki podatkowej. Jeżeli okaże się, że efektywna stawka podatkowa danej grupy kapitałowej w Polsce spadnie poniżej 15%, firma będzie musiała zapłacić podatek wyrównawczy, pokrywający różnicę między obowiązującą stawką a minimalnym poziomem ustalonym przez przepisy.
Nowe regulacje mają szczególnie na celu przeciwdziałanie optymalizacji podatkowej prowadzonej przez największe firmy, które przenoszą część swoich zysków do państw z niskimi lub zerowymi stawkami podatkowymi. Dzięki podatkowi wyrównawczemu Polska zamierza odzyskać część utraconych wpływów, które do tej pory omijały krajowy system fiskalny.
Kogo obejmie nowy podatek?
Podatek wyrównawczy obejmie wyłącznie największe grupy kapitałowe, których przychody przekraczają 750 milionów euro rocznie. Warunkiem zastosowania nowej daniny będzie osiągnięcie tego progu w co najmniej dwóch z ostatnich czterech lat podatkowych. Oznacza to, że podatek nie dotknie małych i średnich przedsiębiorstw ani firm krajowych, które nie prowadzą działalności międzynarodowej.
Przedstawiciele Ministerstwa Finansów podkreślają, że nowe przepisy mają charakter wyrównawczy, co oznacza, że są skierowane na wyrównanie obciążeń podatkowych dla firm działających na terenie Polski. Koncerny, które dotychczas prowadziły działalność w sposób ograniczający ich odpowiedzialność podatkową, będą zmuszone do zwiększenia wkładu w polski system finansowy.
Jakie są główne cele podatku wyrównawczego?
Nowe przepisy wprowadzają minimalną stawkę podatkową na poziomie 15%, co ma kluczowe znaczenie dla ograniczenia nieuczciwych praktyk związanych z optymalizacją podatkową. Celem jest więc eliminacja zjawiska transferowania zysków do rajów podatkowych, które prowadziło do znacznego uszczuplenia wpływów budżetowych w Polsce. Ministerstwo Finansów szacuje, że podatek wyrównawczy przyniesie korzyści zarówno krajowemu systemowi fiskalnemu, jak i samym podatnikom, którzy odczuwają konsekwencje ubytków finansowych.
Innym celem wprowadzenia podatku minimalnego jest zwiększenie przejrzystości i uczciwości w rozliczeniach międzynarodowych firm. W ramach globalnego porozumienia OECD, ponad 140 krajów, w tym Polska, zobowiązało się do stosowania podobnych regulacji, co oznacza, że zjawisko przenoszenia zysków do rajów podatkowych zostanie ograniczone na szeroką skalę. Dzięki temu dochody międzynarodowych grup kapitałowych będą bardziej sprawiedliwie opodatkowane na terenie państw, w których rzeczywiście prowadzą działalność.
Jakie konsekwencje dla polskiego budżetu przyniesie nowa danina?
Ministerstwo Finansów przewiduje, że podatek wyrównawczy może przyczynić się do zwiększenia wpływów budżetowych, choć prognozowanie dokładnych kwot jest trudne. W dłuższej perspektywie zwiększenie dochodów budżetowych ma wesprzeć finansowanie różnych sektorów gospodarki, takich jak edukacja, zdrowie czy infrastruktura.
Dzięki nowym regulacjom Polska będzie mogła również liczyć na poprawę wizerunku jako kraju, który skutecznie walczy z nieuczciwą konkurencją podatkową. Wprowadzenie podatku wyrównawczego ma być krokiem w stronę sprawiedliwszego systemu podatkowego, który obciąża duże, międzynarodowe korporacje odpowiedzialnymi podatkami, jednocześnie chroniąc mniejsze przedsiębiorstwa.
Jakie firmy mogą szczególnie odczuć skutki nowego podatku?
Nowa danina obejmie największe koncerny, które mają struktury rozproszone na wielu rynkach i które od lat stosowały różne formy optymalizacji podatkowej, pozwalające im unikać wyższych obciążeń w Polsce. Najbardziej odczują to przedsiębiorstwa z branż takich jak technologia, finanse, handel detaliczny i produkcja, które generują znaczące zyski w Polsce, ale przenoszą je do zagranicznych spółek zależnych w rajach podatkowych.
Według ekspertów, wprowadzenie podatku minimalnego może również wpłynąć na decyzje dotyczące lokalizacji działalności międzynarodowych firm. Chociaż polski rynek pozostaje atrakcyjny, zwłaszcza z uwagi na dostęp do wykwalifikowanej siły roboczej i stabilność polityczną, wyższe obciążenia podatkowe mogą spowodować zmianę strategii inwestycyjnych dużych koncernów.
Jakie są perspektywy dla przyszłości polskiego systemu podatkowego?
Podatek wyrównawczy to jedno z kilku nowych rozwiązań, które polski rząd planuje wdrożyć w najbliższych latach. W ramach modernizacji systemu podatkowego Ministerstwo Finansów pracuje również nad innymi projektami, które mają poprawić ściągalność podatków oraz zwiększyć przejrzystość finansową firm działających na terenie kraju. Polska, jako jeden z pierwszych krajów w regionie, wprowadza globalne regulacje OECD do swojego systemu prawnego, co może wpłynąć na zwiększenie jej wiarygodności na arenie międzynarodowej.
Choć podatek wyrównawczy spotkał się z krytyką niektórych środowisk biznesowych, Ministerstwo Finansów jest przekonane, że nowe przepisy przyczynią się do zwiększenia odpowiedzialności podatkowej dużych korporacji. Dzięki wprowadzeniu minimalnej stawki podatkowej Polska ma szansę na sprawiedliwszy system fiskalny, który zapewni większe wpływy do budżetu państwa, co finalnie przełoży się na korzyści dla całego społeczeństwa.
