Kto został pozbawiony prawa do spadku po zmianach prawa?

W wyniku niedawnych zmian w przepisach prawa spadkowego w Polsce, które weszły w życie 15 listopada 2023 roku, zyskały na znaczeniu nowe przesłanki dotyczące niegodności dziedziczenia. Warto przyjrzeć się, jakie są nowe warunki, terminy oraz proces, który należy przejść, aby skutecznie odsunięcie od dziedziczenia osoby, które na to nie zasługują.

Co to jest niegodność dziedziczenia?

Niegodność dziedziczenia oznacza, że osoba, która byłaby potencjalnym spadkobiercą, zostaje wykluczona z dziedziczenia na podstawie określonych przesłanek prawnych. Sąd, po złożeniu odpowiedniego wniosku, decyduje o tym, czy dana osoba jest niegodna. W przypadku pozytywnego orzeczenia, spadkobierca traktowany jest tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Co więcej, jego dzieci i wnuki mogą dziedziczyć, o ile nie zostaną również uznane za niegodne.

Jakie są nowe przesłanki niegodności dziedziczenia?

Zgodnie z nowymi przepisami, spadkobierca może zostać uznany za niegodnego, jeśli:

1. Dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy.
2. Podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu.
3. Umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, albo przerobił jego testament.
4. Uporczywie uchylał się od obowiązku alimentacyjnego wobec spadkodawcy.
5. Uporczywie uchylał się od obowiązku pieczy nad spadkodawcą.

Warto zaznaczyć, że nowe przesłanki dotyczą wyłącznie zdarzeń, które miały miejsce po 15 listopada 2023 roku.

Czy niegodny spadkobierca dziedziczy?

Jeżeli sąd uzna spadkobiercę za niegodnego, to zostaje on wykluczony z dziedziczenia i nie ma prawa do zachowku. Wyjątkiem jest sytuacja, w której spadkodawca przebaczył spadkobiercy jego czyny.

Jak wnieść pozew o niegodność dziedziczenia?

Aby uzyskać orzeczenie o niegodności dziedziczenia, należy wnieść pozew do sądu. Zgodnie z prawem, każdy, kto ma w tym interes, może złożyć wniosek, ale musi to zrobić w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności, nie później niż przed upływem trzech lat od otwarcia spadku. Pozew składa się do sądu ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy.

Jak ustalić, do którego sądu złożyć pozew?

To, czy pozew trafi do sądu rejonowego, czy okręgowego, zależy od wartości przedmiotu sporu, którym jest udział spadkowy spadkobiercy. Sąd okręgowy jest właściwy w sprawach, w których wartość udziału przekracza 100 000 złotych.

Jakie są opłaty sądowe?

Wysokość opłaty sądowej również zależy od wartości przedmiotu sporu:

• Do 500 zł – 30 zł
• Od 500 do 1500 zł – 100 zł
• Od 1500 do 4000 zł – 200 zł
• Od 4000 do 7500 zł – 400 zł
• Od 7500 do 10 000 zł – 500 zł
• Od 10 000 do 15 000 zł – 750 zł
• Od 15 000 do 20 000 zł – 1000 zł
• Powyżej 20 000 zł – 5% wartości przedmiotu sporu, maksymalnie 200 000 zł

Osoby składające pozew mogą również ubiegać się o zwolnienie z kosztów sądowych, co może znacząco ułatwić dostęp do wymiaru sprawiedliwości.

Podsumowanie

Zmiany w prawie spadkowym wprowadzają nowe, istotne zasady dotyczące niegodności dziedziczenia. Osoby, które na to nie zasługują, mogą zostać skutecznie odsunięte od dziedziczenia, pod warunkiem, że zostanie przeprowadzony odpowiedni proces sądowy. Dzięki nowym regulacjom, prawo staje się bardziej sprawiedliwe i chroni interesy spadkodawców, co w konsekwencji może zmniejszyć liczbę nieetycznych działań w tej dziedzinie.

Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.

Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j. t. Dz. U. z 2024 r., poz. 959; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1237)
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (j. t. Dz. U. z 2023 r., poz. 1550; ost. zm. Dz. U. z 2024 r., poz. 1237);
• Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw(Dz. U. z2023 r., poz. 1615).