Od kilku miesięcy w Polsce trwa dyskusja na temat zmian w systemie ustalania taryf za wodę i ścieki. Prezes Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, Joanna Kopczyńska, wskazuje na konieczność wprowadzenia zmian w tej dziedzinie, a jednym z kluczowych elementów reformy ma być przeniesienie odpowiedzialności za ustalanie taryf na samorządy. Jakie są tego konsekwencje dla obywateli oraz jak wpłyną na wysokość naszych rachunków?
Samorządy wrócą do ustalania taryf za wodę
Joanna Kopczyńska podkreśliła, że samorządy, które przed 2018 rokiem miały prawo ustalać taryfy za wodę i ścieki, powinny ponownie przejąć tę odpowiedzialność. Wtedy to gminy posiadały pełną kontrolę nad wysokością opłat dla mieszkańców. Z jej opinii wynika, że przedsiębiorstwa samorządowe są lepszymi administratorami niż centralny organ, jakim są obecnie Wody Polskie. Prezes Wód Polskich argumentuje, że samorządy są właścicielami spółek wodociągowych, a ich doświadczenie i znajomość lokalnych uwarunkowań pozwala na bardziej efektywne ustalanie taryf.
W szczególności, jak zaznacza Kopczyńska, nie wszystkie koszty związane z inwestycjami w infrastrukturę wodociągową i kanalizacyjną są równe. W przypadku mniej zaludnionych rejonów, budowa sieci kanalizacyjnej może być droższa niż alternatywne rozwiązania, takie jak stosowanie szamb. Przykład pokazuje, że w gminach o rzadszej zabudowie, budowa drogiej sieci wodociągowej nie zawsze jest opłacalna, co zmusza samorządy do poszukiwania bardziej racjonalnych rozwiązań.
Brak zysków z ustalania taryf przez Wody Polskie
Ciekawym aspektem wypowiedzi prezes Wód Polskich jest jej odniesienie do przekonania, że Wody Polskie nie zarabiają na ustalaniu taryf. Choć za każdą przyjętą taryfę samorząd płaci opłatę administracyjną (w 2024 roku wynosi ona 658,99 zł), to jednak sama procedura nie przynosi zysków, a w przypadku odwołań sądowych, Wody Polskie narażone są na dodatkowe koszty. Kopczyńska zwróciła uwagę, że to samorządy są odpowiedzialne za koszty związane z funkcjonowaniem infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej, co pozwala im na efektywne zarządzanie i dostosowanie taryf do lokalnych warunków.
Oszczędzanie wody a rachunki
Często pojawia się pytanie, czy oszczędzanie wody rzeczywiście wpływa na wysokość rachunków. Zgodnie z opinią Kopczyńskiej, w wielu przypadkach zmniejszenie zużycia wody niekoniecznie obniży nasze miesięczne opłaty. Wynika to z faktu, że wiele kosztów, jak utrzymanie sieci wodociągowej, jest stałych, niezależnie od zużycia wody przez gospodarstwa domowe. Zatem, chociaż oszczędzanie wody jest istotne z punktu widzenia ochrony środowiska, nie zawsze przekłada się bezpośrednio na rachunki.
Czy przekazanie ustalania taryf samorządom oznacza podwyżki?
Wielu Polaków obawia się, że przekazanie odpowiedzialności za ustalanie taryf na samorządy może skutkować podwyżkami opłat za wodę i ścieki. Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy, jeśli wysokość opłat w taryfie będzie wyższa niż o 15% od dotychczasowych stawek, wówczas interweniować będzie specjalny regulator. To oznacza, że samorządy będą musiały ściśle przestrzegać nowych przepisów, a w przypadku przekroczenia ustalonych progów, ceny mogą zostać zmienione przez odpowiednie organy kontrolujące.
Zarządzanie infrastrukturą wodno-kanalizacyjną: wyzwania i koszty
Prezes Wód Polskich zwróciła także uwagę na to, że zarządzanie infrastrukturą wodociągową i kanalizacyjną nie jest łatwym zadaniem. W miejscowościach o niższej gęstości zaludnienia, koszty utrzymania sieci są znacznie wyższe, ponieważ mniejsza liczba mieszkańców generuje mniejsze przychody. Jednocześnie, utrzymanie sieci wymaga dużych nakładów na energię i remonty infrastruktury, co może prowadzić do wyższych opłat stałych. Dobre zarządzanie i racjonalne planowanie inwestycji mogą jednak zapobiec konieczności podwyżek i zapewnić stabilność cenową.
Zmiany w systemie finansowania Wód Polskich
Ministerstwo Infrastruktury, które przygotowuje projekt ustawy, podkreśla, że zmiany w systemie taryfikacji są tylko jednym z elementów reformy Wód Polskich. Równocześnie trwają prace nad nowym modelem finansowania Państwowego Gospodarstwa Wodnego. Zmiany te mają na celu poprawienie efektywności zarządzania wodami w Polsce oraz zapewnienie lepszej kontroli nad inwestycjami w infrastrukturę wodociągową i kanalizacyjną.
Reformy w zakresie ustalania taryf za wodę i ścieki w Polsce mogą przynieść zarówno korzyści, jak i wyzwania. Zmiana systemu ustalania opłat na bardziej lokalny model, oparty na samorządach, ma na celu lepsze dostosowanie taryf do rzeczywistych potrzeb mieszkańców. Jednakże, aby uniknąć drastycznych podwyżek, konieczne będzie mądre zarządzanie i dbałość o racjonalne inwestycje w infrastrukturę.
