Wraz z początkiem 2024 roku przepisy dotyczące ogrzewania w Polsce stają się bardziej rygorystyczne. W wielu województwach wprowadzono nowe normy antysmogowe, które wymuszają wymianę przestarzałych kotłów węglowych na bardziej ekologiczne źródła ciepła. Zmiany te wynikają z rosnącej potrzeby redukcji smogu i emisji CO₂, które w Polsce są jednymi z najwyższych w Europie.
Zakaz używania kopciuchów w połowie kraju
Od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje zakaz korzystania z pieców niespełniających norm w co najmniej siedmiu województwach, takich jak dolnośląskie, lubelskie, kujawsko-pomorskie czy zachodniopomorskie. W niektórych regionach przepisy są jeszcze ostrzejsze – w województwie świętokrzyskim i podkarpackim zakaz dotyczy nawet pieców klasy 3 i 4, a w Zielonej Górze czy Gorzowie Wielkopolskim tylko kotły klasy 5 lub zgodne z ekoprojektem mogą być legalnie używane. Wprowadzenie tych przepisów jest reakcją na alarmujące dane: w Polsce około 3 miliony gospodarstw domowych nadal używa przestarzałych „kopciuchów”, które są głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów
Właściciele domów, którzy nie dostosują się do nowych regulacji, muszą liczyć się z dotkliwymi karami. Grzywny nakładane przez straż miejską, inspektorów ochrony środowiska czy policję mogą wynosić od 20 do nawet 5 tysięcy złotych. W praktyce najczęściej wystawiane mandaty to kwoty rzędu 500-1000 zł. W skrajnych przypadkach sądy mogą orzec jeszcze wyższe kary finansowe.
Wsparcie dla mieszkańców – dofinansowania i ulgi
Aby ułatwić mieszkańcom dostosowanie się do nowych norm, rząd i samorządy oferują liczne formy wsparcia. Program Czyste Powietrze umożliwia uzyskanie dotacji na wymianę pieca i instalację nowoczesnych systemów grzewczych, takich jak pompy ciepła czy kotły gazowe. Dofinansowanie może pokryć nawet 90% kosztów inwestycji dla najuboższych rodzin. Dodatkowo można skorzystać z ulgi podatkowej na termomodernizację, co pozwala odzyskać część wydatków przy rocznym rozliczeniu PIT.
Kiedy musisz wymienić piec? Kluczowe terminy
Terminy wymiany pieców różnią się w zależności od regionu. Na przykład w województwie dolnośląskim do 1 lipca 2024 r. należy pozbyć się pieców klasy 3, a do 2028 r. – wszystkich urządzeń niespełniających normy klasy 5. W województwie lubelskim zakaz obejmuje już piece klasy 1 i 2, a do 2027 r. wymiana obejmie także urządzenia klasy 3 i 4. W Bydgoszczy i Toruniu, gdzie od 2030 r. będzie obowiązywał zakaz użytkowania jakichkolwiek pieców na paliwa stałe, mieszkańcy mają dodatkową presję na przyłączenie się do sieci gazowej lub ciepłowniczej, jeśli taka możliwość istnieje.
Ekologiczne alternatywy – co wybrać?
Najczęściej wybieraną alternatywą dla starych pieców są nowoczesne kotły gazowe oraz pompy ciepła, które spełniają normy unijnego ekoprojektu. Ogrzewanie gazowe jest efektywne, ale jego koszt może wzrosnąć w związku z wahaniami cen energii. Pompy ciepła, choć droższe w instalacji, zapewniają niższe koszty eksploatacji i są szczególnie opłacalne w przypadku dobrze zaizolowanych budynków.
Nowe przepisy dotyczące ogrzewania to nie tylko wyzwanie, ale też szansa na poprawę jakości powietrza i obniżenie kosztów ogrzewania w dłuższej perspektywie. Warto jednak działać szybko, aby uniknąć kar i skorzystać z dostępnych dotacji.
