Od 2024 roku w wielu polskich miastach, w tym w Lesznie, ruszają ekopatrole, których zadaniem jest sprawdzanie prawidłowości segregacji odpadów. W przypadku nieprzestrzegania przepisów mieszkańcy muszą liczyć się z wysokimi karami finansowymi, w tym znacznymi podwyżkami opłat za odbiór śmieci. System ma na celu zmotywowanie mieszkańców do bardziej odpowiedzialnego podejścia do selektywnej zbiórki odpadów, ale budzi też wiele kontrowersji.
Surowe kary za brak segregacji odpadów
Zgodnie z polskim prawem, osoby niesegregujące śmieci mogą być obciążone dodatkowymi kosztami. W Lesznie stawka za odbiór odpadów segregowanych wynosi obecnie 33 zł miesięcznie od osoby, jednak za brak segregacji opłata może wzrosnąć nawet do 70 zł na osobę, co oznacza ponad dwukrotną podwyżkę. W innych miastach Polski kary są jeszcze bardziej dotkliwe – w niektórych miejscowościach wzrost wynosi nawet czterokrotność podstawowej stawki, osiągając kwoty do 132 zł miesięcznie.
Ponadto, Straż Miejska i inne upoważnione organy mogą nakładać mandaty do wysokości 500 zł za brak umowy na odbiór odpadów lub niewłaściwą segregację.
Jak działają kontrole?
Kontrolerzy, zarówno z ramienia gmin, jak i firm odpowiedzialnych za odbiór śmieci, przeprowadzają inspekcje na podstawie zawartych umów z samorządami. Jeśli wykryją, że odpady nie są segregowane zgodnie z wymaganiami, zgłaszają ten fakt do urzędów gminnych. Następnie gmina wszczyna postępowanie administracyjne, na podstawie którego może nałożyć podwyższoną opłatę na właścicieli nieruchomości. W domach jednorodzinnych odpowiedzialność jest indywidualna, jednak w przypadku spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych obowiązuje zasada odpowiedzialności zbiorowej.
W Lesznie dodatkowym problemem jest brak zamykanych altan śmietnikowych, co umożliwia osobom spoza wspólnot podrzucanie niesegregowanych odpadów. Mieszkańcy wielokrotnie podnosili tę kwestię, sugerując konieczność zamknięcia altan na klucz, aby zapobiec karom wynikającym z działań osób trzecich.
Edukacja i świadomość ekologiczna
Choć nowe przepisy wydają się surowe, ich celem jest przede wszystkim podniesienie świadomości ekologicznej. W Polsce, zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, w 2023 roku tylko około 40% odpadów komunalnych poddano recyklingowi. To wynik znacznie poniżej średniej Unii Europejskiej, która wynosi 50%. Stąd inicjatywy mające na celu poprawę sytuacji są coraz bardziej intensywne, w tym wprowadzenie nowych regulacji i kontrolowanie ich przestrzegania.
Co możesz zrobić, aby uniknąć kar?
Aby uniknąć podwyższonych opłat, mieszkańcy powinni przestrzegać zasad segregacji odpadów i zapoznać się z lokalnymi przepisami dotyczącymi ich selektywnej zbiórki. Warto również zgłaszać wszelkie problemy, takie jak nielegalne podrzucanie śmieci, do odpowiednich służb. Współpraca mieszkańców i samorządów jest kluczowa dla osiągnięcia zakładanych celów ekologicznych.
