Rząd pod przewodnictwem Donalda Tuska zapowiedział stworzenie nowej instytucji państwowej – „Międzyresortowego Zespołu do spraw zwalczania szarej strefy”. Inicjatywa ma na celu walkę z nieopodatkowanymi transakcjami prowadzonymi poza oficjalnym obrotem gospodarczym. Twórcy projektu argumentują, że dzięki tym działaniom budżet państwa wzbogaci się o miliardy złotych, jednak krytycy ostrzegają przed negatywnymi skutkami dla drobnych przedsiębiorców i obywateli.
POLECAMY: Rząd Tuska będzie walczył z Polakami. Powstanie „super urząd”
Nowy zespół: Skład i zadania
Międzyresortowy Zespół będzie składać się z przedstawicieli Krajowej Administracji Skarbowej, Policji, Straży Granicznej oraz innych instytucji. Jego głównym celem jest ograniczenie zjawisk określanych jako „szara strefa”, czyli transakcji prowadzonych bez ewidencji księgowej. Oczekuje się, że zespół zajmie się zarówno monitorowaniem drobnych transakcji między osobami prywatnymi, jak i obrotem gotówkowym oraz handlem internetowym.
Według raportu Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), na którym opiera się projekt, polskie państwo ponosi wielomiliardowe straty z powodu niedostatecznej kontroli obrotu gospodarczego. Raport wskazuje na problemy takie jak niekontrolowany obrót gotówką, brak odpowiednich mechanizmów nadzoru nad transakcjami B2C i C2C oraz niską skuteczność egzekwowania przepisów podatkowych. Wprowadzenie nowej instytucji ma być odpowiedzią na te wyzwania.
Przykład babci z marchewką
Krytycy projektu wskazują, że wprowadzenie nowych przepisów może najbardziej uderzyć w drobnych sprzedawców i osoby, które chcą dorobić do skromnych dochodów. Przykładem może być emerytka sprzedająca nadwyżki warzyw z przydomowego ogródka. Obecnie sprzedaż taka odbywa się bez formalności, a cały zysk trafia do kieszeni sprzedającej. Po wprowadzeniu nowych przepisów babcia będzie musiała zarejestrować działalność gospodarczą, zakupić kasę fiskalną i odprowadzać podatki, co oznacza dodatkowe koszty i obniżenie jej dochodu.
Koszty i konsekwencje dla obywateli
Według szacunków, koszt zakupu kasy fiskalnej wynosi około 2000 złotych. Do tego dochodzą inne wydatki, takie jak szkolenie z obsługi kasy czy prowadzenie ewidencji. W efekcie cena produktu, np. marchewki, musiałaby wzrosnć, by pokryć dodatkowe obciążenia podatkowe. Klienci zapłaciliby więcej, a sprzedający zarobili mniej. Co więcej, osoby nieprzestrzegające nowych regulacji mogłyby zostać ukarane mandatami od 500 do 20 tysięcy złotych.
Skutki dla rynku i gospodarki
Zdaniem krytyków, zaostrzenie przepisów nie rozwiąże problemu, a może wręcz doprowadzić do zmniejszenia aktywności gospodarczej wśród drobnych przedsiębiorców. Wielu z nich może zrezygnować z prowadzenia działalności, co zmniejszy konkurencję i wzmocni pozycję dużych sieci handlowych oraz zagranicznych dostawców.
„Szara strefa to zjawisko, które istniało zawsze i będzie istniało” – zauważają eksperci. „Zamiast eliminować drobnych sprzedawców, lepiej byłoby stworzyć system, który zachęci ich do legalnej działalności bez nadmiernego obciążenia biurokratycznego”.
Wielka inwigilacja?
Nowy zespół ma też monitorować transakcje płatnicze, co budzi obawy o wzrost inwigilacji obywateli. Plany obejmują obniżenie progów raportowania transakcji bankowych z obecnych 10–15 tysięcy euro do 2 tysięcy euro, co oznacza, że większość wpłat i przelewów będzie kontrolowana przez urzędy skarbowe. Krytycy ostrzegają, że może to prowadzić do ograniczenia wolności finansowej obywateli i zwiększenia liczby niepotrzebnych interakcji z administracją.
Alternatywne rozwiązania
Eksperci podkreślają, że zamiast represji, warto skoncentrować się na edukacji podatkowej i uproszczeniu przepisów. Drobni sprzedawcy mogliby być zachęcani do legalnej działalności poprzez ulgi podatkowe czy uproszczone procedury rejestracji.
Cytat do przemyśleń
Jak powiedział Stefan Kisielewski: „To nie ludzie są źli, to ustrój jest do dupy”.
Czy nowe regulacje rzeczywiście przyniosą korzyści, czy raczej okażą się kolejnym obciążeniem dla obywateli? To pytanie pozostaje otwarte, ale jedno jest pewne – temat walki z szarą strefą będzie budził emocje i dyskusje przez wiele miesięcy.
