Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) na poniedziałkowym posiedzeniu zdecydowała się odroczyć decyzję w sprawie subwencji budżetowej dla Prawa i Sprawiedliwości. Decyzja ta zapadła stosunkiem głosów 5 do 4 i została uzależniona od systemowego rozwiązania problemu statusu prawnego sędziów tworzących Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (IKNiSP) Sądu Najwyższego (SN).
Wniosek o odroczenie i jego uzasadnienie
Wniosek o odroczenie decyzji zgłosił Paweł Gieras, przedstawiciel PKW wskazany przez Polskę 2050 Szymona Hołowni. W swoim uzasadnieniu powoływał się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) dotyczące statusu IKNiSP oraz sędziów orzekających w tej izbie. Jak wynika z relacji portalu Money.pl, Gieras wskazywał, że do czasu systemowego uregulowania przez konstytucyjne władze RP tej kwestii, podjęcie decyzji w sprawie subwencji mogłoby budzić poważne wątpliwości prawne.
Argumentacja ta spotkała się jednak z ostrym sprzeciwem przewodniczącego PKW, Sylwestra Marciniaka. Podkreślał on, że przyjęcie wniosku może prowadzić do paraliżu instytucji państwowych. „Zwracam się do państwa poczucia odpowiedzialności” – apelował Marciniak. W jego ocenie, jeśli PKW miałaby kierować się tą logiką, konieczne byłoby zawieszenie całej jej działalności, co jest nie do przyjęcia, zwłaszcza w kontekście przyszłorocznych wyborów prezydenckich.
Izba Kontroli Nadzwyczajnej pod lupą TSUE
W ubiegłym tygodniu nielegalna IKNiSP w składzie osób niebędących sędziami w rozumieniu prawa „uwzględniła” skargę Prawa i Sprawiedliwości na decyzję PKW dotyczącą odebrania subwencji budżetowej. Tymczasem kwestia legalności funkcjonowania tej izby oraz statusu jej sędziów pozostaje przedmiotem kontrowersji zarówno w Polsce, jak i na forum europejskim. Trybunał Sprawiedliwości UE wielokrotnie wskazywał na konieczność zapewnienia niezależności sądownictwa oraz przestrzegania zasad praworządności.
Zdaniem zwolenników wniosku Gierasa, odroczenie decyzji przez PKW jest zgodne z linią orzecznictwa TSUE i unika sytuacji, w której decyzja komisji mogłaby zostać zakwestionowana z powodów proceduralnych.
Podział w PKW
Ostateczna decyzja o odroczeniu zapadła większością jedną tylko głosów. Za wnioskiem Gierasa opowiedziało się pięciu członków PKW, a czterech było przeciwnych. Wynik ten podkreśla głęboki podział w Komisji w ocenie tej skomplikowanej i wysoce politycznej sprawy.
Znaczenie decyzji PKW
Decyzja PKW ma istotne znaczenie w kontekście funkcjonowania polskiego systemu wyborczego oraz finansowania partii politycznych. Jak zaznaczył przewodniczący Marciniak, Komisja ma kluczową rolę do odegrania w przyszłorocznych wyborach prezydenckich. Każde opóźnienie lub zakwestionowanie jej decyzji może mieć daleko idące konsekwencje dla stabilności instytucji demokratycznych w Polsce.
Podkreślić należy, że sprawa ta wpisuje się w szerszy kontekst dyskusji o praworządności i niezależności wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Decyzje podejmowane przez organy takie jak PKW czy SN są bacznie obserwowane nie tylko przez opinię publiczną w kraju, ale także przez instytucje unijne i partnerów międzynarodowych.
Co dalej?
Oczekuje się, że sprawa subwencji budżetowej dla PiS będzie przedmiotem dalszych analiz i decyzji na kolejnych posiedzeniach PKW. Jednocześnie kwestia statusu IKNiSP oraz orzecznictwo TSUE będą nadal budzić dyskusje o kierunku, w jakim powinny podążać reformy polskiego wymiaru sprawiedliwości.
W tej sytuacji kluczowe będzie znalezienie kompromisu, który pozwoli na realizację zobowiązań Polski wobec UE, a jednocześnie zapewni stabilność i funkcjonalność kluczowych instytucji demokratycznych w kraju.