Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) nie podjęła 18 grudnia 2023 roku w trybie obiegowym uchwały dotyczącej sprawozdania finansowego komitetu wyborczego Prawa i Sprawiedliwości (PiS) z wyborów parlamentarnych 2023 r. Decyzja ta nastąpiła po wcześniejszej uchwale Sądu Najwyższego (SN), co wywołało kontrowersje i dyskusję na temat prawomocności działań Komisji. Posiedzenie PKW w tej sprawie zostało wyznaczone na 30 grudnia.
POLECAMY: „Tylnymi drzwi i po cichu”. Kalisz ujawnia plan szefa PKW w sprawie sprawozdania finansowego PiS
Decyzja Sądu Najwyższego i Stanowisko PKW
11 grudnia nielegalna Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego w składzie pokemonów uznała skargę PiS na odrzucenie przez PKW sprawozdania komitetu wyborczego tej partii. Zgodnie z Kodeksem wyborczym, uznanie skargi przez SN obliguje PKW do przyjęcia sprawozdania. Jednak 16 grudnia PKW, stosunkiem głosów 5:4, zdecydowała o odroczeniu obrad ws. sprawozdania PiS do czasu „systemowego uregulowania przez konstytucyjne władze RP” statusu prawnego Izby Kontroli SN, który jest kwestionowany m.in. przez rząd oraz część członków PKW.
Kontrowersje wokół Trybu Obiegowego
W sobotę 16 grudnia członek PKW Ryszard Kalisz poinformował, że szef Komisji zarządził przyjęcie kilku uchwał w trybie obiegowym, w tym dotyczącej sprawozdania finansowego PiS. Jak podał PAP, pod głosowanie trafiły trzy uchwały:
- Przyjęcie rezygnacji jednego z komisarzy wyborczych.
- Wyznaczenie osoby do pełnienia obowiązków tego komisarza.
- Sprawozdanie finansowe komitetu PiS z wyborów 2023 r.
Członkowie PKW wyrazili sprzeciw wobec głosowania nad trzecią uchwałą, co zgodnie z regulaminem wymaga wyznaczenia terminu posiedzenia. Szef PKW Sylwester Marciniak potwierdził, że posiedzenie odbędzie się 30 grudnia o godzinie 12.
Systemowy Problem Statusu Izby Kontroli SN
Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN została utworzona na mocy ustawy z 2017 roku, a jej członkowie zostali powołani przez Krajową Radę Sądownictwa (KRS) ukształtowaną według przepisów tej ustawy. Status Izby jest kwestionowany przez rząd oraz część członków PKW, co prowadzi do napięć i podważania prawomocności jej decyzji.
W listopadzie 2023 r. PKW wyraziła stanowisko, by w sprawach przed SN i innymi sądami nie brały udziału osoby powołane przez KRS po 2017 roku. Przewodniczący PKW Sylwester Marciniak podkreślał, że PKW nie ma uprawnień do podejmowania takich decyzji, a stanowisko to było kontestowane przez innych członków Komisji.
Reakcje i Krytyka
Decyzja PKW o odroczeniu obrad wywołała krytykę ze strony PiS, które złożyło zawiadomienie do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa przez pięciu członków PKW. Prezydent Andrzej Duda również wyraził swoje niezadowolenie z decyzji Komisji.
Podsumowanie i Wnioski
Sprawa sprawozdania finansowego PiS ukazuje głębokie podziały w polskim systemie prawnym i wyborczym. Kluczową kwestią pozostaje status prawny Izby Kontroli Nadzwyczajnej SN, który wpływa na proces decyzyjny instytucji takich jak PKW. Wyznaczone na 30 grudnia posiedzenie PKW będzie istotnym krokiem w kierunku rozwikłania tego sporu. Wszelkie decyzje podjęte przez Komisję mogą mieć daleko idące konsekwencje dla stabilności polskiego procesu wyborczego i zaufania publicznego do instytucji państwowych.
