Rząd zaproponował wprowadzenie nowego oznakowania dla polskich myśliwców, co spotkało się z krytyką heraldyków. Projekt ustawy, skierowany do Sejmu, zakłada możliwość stosowania lotniczej szachownicy w odcieniach szarości, znanej jako „niska widzialność”. Pomimo uzasadnienia, że zmiana poprawi maskowanie wojskowych samolotów, eksperci wskazują na problemy związane z heraldyczną poprawnością symbolu.
Nowe oznakowanie na F-35: Czym jest szachownica o niskiej widzialności?
W uzasadnieniu projektu ustawy cytowanym przez „Rzeczpospolitą” możemy przeczytać: „W celu zapewnienia lepszego maskowania wojskowych statków powietrznych jest wskazane wprowadzenie nowego oznakowania zapobiegającego ich wcześniejszemu wykryciu”. Nowelizacja przewiduje dwie istotne zmiany w symbolice wojskowej:
- Przywrócenie proporca Marynarki Wojennej, określonego przedwojennym dekretem prezydenta Ignacego Mościckiego.
- Wprowadzenie szachownicy lotniczej o niskiej widzialności, która w uzasadnionych przypadkach będzie mogła być malowana w odcieniach szarości zamiast tradycyjnych biało-czerwonych barw.
Zmiana ma szczególne znaczenie w kontekście zakupu przez Polskę myśliwców F-35, które charakteryzują się obniżoną wykrywalnością. Nowe oznakowanie ma wpisywać się w ich zaawansowane zdolności stealth.
Heraldycy alarmują: Problemy z poprawnością szachownicy
Mimo że zmiana ma na celu poprawę funkcjonalności wojskowych oznaczeń, eksperci heraldyczni zgłaszają poważne zastrzeżenia. „Problem w tym, że zdaniem heraldyków nowy wzór jest częściowo niepoprawny. Zresztą podobnie jak biało-czerwona szachownica, stosowana obecnie przez Siły Powietrzne” – podkreśla „Rzeczpospolita”.
Szachownica, będąca symbolem polskiego lotnictwa od 1918 roku, przeszła liczne modyfikacje. Ostatnia zmiana miała miejsce w 1993 roku, kiedy znak obrocono o 90 stopni w celu dostosowania do wymogów heraldyki. Heraldycy wskazują jednak, że obecny wzór malowany jest prawidłowo tylko na lewej stronie samolotów. Po prawej stronie powinno się stosować jego lustrzane odbicie, co od lat jest ignorowane przez MON.
Kontekst historyczny: Szachownica jako symbol polskiego lotnictwa
Szachownica lotnicza została wprowadzona do użycia w 1918 roku na mocy rozporządzenia szefa Sztabu Generalnego. Jej początkowe barwy nawiązywały do narodowych kolorów Polski, co miało podkreślać dumę i tożsamość narodową. Obecnie stosowane biało-czerwone oznaczenie jest powszechnie rozpoznawalnym symbolem polskich sił powietrznych.
Jednakże zdaniem specjalistów, szachownica na F-35 w odcieniach szarości może prowadzić do dalszych nieporozumień i trudności w identyfikacji, szczególnie w sytuacjach wymagających szybkiego rozpoznania narodowości maszyny.
Podsumowanie: Czy kompromis jest możliwy?
Propozycja wprowadzenia szachownicy o niskiej widzialności wywołała ożywioną debatę. Choć jej celem jest poprawa funkcjonalności i dostosowanie do wymagań nowoczesnego pola walki, krytycy podkreślają, że zmiany powinny uwzględniać zarówno potrzeby wojskowe, jak i zgodność z zasadami heraldyki.
Dalsze prace nad projektem ustawy mogą być okazją do znalezienia rozwiązania, które pogodzi te dwa aspekty. Czy MON zdecyduje się uwzględnić uwagi specjalistów? Odpowiedź na to pytanie będzie kluczowa dla przyszłości polskiej symboliki lotniczej.
