Do Parlamentu Europejskiego trafił wniosek o uchylenie immunitetu byłego prezesa Orlenu, Daniela Obajtka. Wniosek ten złożył prokurator generalny Adam Bodnar już 19 grudnia, jednak formalnie dokument został przedstawiony unijnym organom po odczytaniu przez przewodniczącą PE Robertę Metsolę na sali plenarnej. Procedura ma na celu umożliwienie polskim organom sądowym prowadzenia śledztwa w sprawie zarzutów dotyczących niedopełnienia obowiązków i przekroczenia uprawnień przez Obajtka w okresie jego zarządzania PKN Orlen.
Treść zarzutów wobec Daniela Obajtka
Wniosek dotyczy postępowania w sprawie:
„niedopełnienia obowiązków poprzez niedokonanie kontroli celów działania i zakresu wykonywanych usług detektywistycznych przez firmę I.P., niemających znaczenia gospodarczego dla PKN ORLEN S.A., a realizowanych niezgodnie z zawartymi dwoma umowami oraz wypłatę za wykonane usługi wynagrodzenia, czym wyrządzono ww. Spółce znaczącą szkodę majątkową w łącznej kwocie 393 600 zł, tj. o czyn z art. 296 § 1 kk.”
Według prokuratury, umowy na usługi detektywistyczne zawarte przez Orlen dotyczyły firmy wskazanej przez Obajtka, która wcześniej zajmowała się ochroną jego osoby oraz majątku. Co więcej, raporty tej firmy wskazują, że jej działania obejmowały pozyskiwanie informacji osobistych o członkach opozycji politycznej.
Procedura uchylenia immunitetu w PE
Uchylenie immunitetu europosła nie oznacza automatycznego odebrania mandatu. Decyzja ta otwiera jedynie drogę dla organów krajowych do prowadzenia dochodzenia lub procesu sądowego. Mandat europosła może zostać unieważniony jedynie przez władze państwa członkowskiego w przypadku skazania za przestępstwo.
Etapy procedury uchylenia immunitetu:
- Komisja Prawna Parlamentu Europejskiego (JURI) analizuje wniosek i może poprosić europosła o wyjaśnienia.
- Daniel Obajtek może przedłożyć dokumenty, dowody pisemne oraz złożyć ustne wyjaśnienia podczas zamkniętych posiedzeń komisji.
- Komisja Prawna przedstawia zalecenie dotyczące uchylenia lub utrzymania immunitetu.
- Parlament Europejski podejmuje decyzję zwykłą większością głosów.
Według informatorów, głosowanie w tej sprawie może odbyć się dopiero wiosną.
Inne przypadki wniosków o uchylenie immunitetu
Nie tylko Daniel Obajtek znalazł się w kręgu zainteresowań organów ścigania. We wrześniu 2024 roku do PE trafiły podobne wnioski wobec europosłów:
- Macieja Wąsika i Mariusza Kamińskiego – za niezastosowanie się do prawomocnego wyroku sądu o zakazie pełnienia funkcji publicznych.
- Adama Bielana – za publiczne wypowiedzi dotyczące afery wokół Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
- Michała Dworczyka – w związku z zarzutami wynikającymi z tzw. afery mailowej.
- Grzegorza Brauna – w sprawie siedmiu czynów, w tym naruszenia nietykalności cielesnej i znieważenia.
Immunitet w kadencji 2024–2029
Obecna kadencja Parlamentu Europejskiego przyniosła już 14 wniosków o uchylenie immunitetów. Wcześniejsze przypadki dotyczyły m.in. Beaty Kempy, Beaty Mazurek, Patryka Jakiego i Tomasza Poręby, którzy stanęli przed zarzutami w związku z kampanią antyimigrancką.
Co dalej?
Procedura uchylenia immunitetu Daniela Obajtka będzie stanowić ważny test dla instytucji unijnych w zakresie niezależności działań. Bez względu na wynik, sprawa budzi duże emocje, a jej przebieg będzie śledzony zarówno przez opinię publiczną, jak i media na całym świecie.
