Minister sprawiedliwości Adam Bodnar ogłosił, że do końca polskiej prezydencji w Unii Europejskiej rząd przyjmie kompleksową strategię przeciwdziałania antysemityzmowi. Intensywne prace nad dokumentem już trwają.
Walka z antysemityzmem priorytetem rządu
Minister Bodnar uczestniczył w konferencji pt. „Zaprzeczanie, zniekształcanie i dezinformacja: prawda o Holokauście 80 lat po wyzwoleniu KL Auschwitz”, która odbyła się w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. Wydarzenie zorganizowano w ramach obchodów 80. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz oraz inauguracji polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.
Podczas swojego wystąpienia Bodnar podkreślił, że przeciwdziałanie antysemityzmowi i zaprzeczeniom Holokaustu to nie tylko kwestia historyczna czy społeczna, ale również prawna. „Trwają obecnie intensywne prace nad strategią działania przeciw antysemityzmowi. Mam nadzieję, że do końca polskiej prezydencji ta strategia będzie przygotowana oraz przyjęta przez rząd” – zapowiedział.
Wieloaspektowe podejście do walki z antysemityzmem
Minister zaznaczył, że skuteczna strategia musi obejmować wiele obszarów życia publicznego: edukację, szkolnictwo wyższe, współpracę ze społeczeństwem obywatelskim, działania policji i prokuratury, walkę z mową nienawiści, wsparcie dla instytucji kultury oraz ochronę miejsc pamięci. „Strategia, żeby działała, nie może być tylko i wyłącznie dokumentem. Ona musi mieć charakter żywy” – podkreślił.
Prokuratura będzie miała kluczową rolę w konsekwentnym podejmowaniu działań dotyczących przestępstw związanych z tzw. mowa nienawiści. Minister wskazał również na konieczność wprowadzania skutecznych instrumentów prawnych, ale podkreślił też wagę edukacji i współpracy ze społeczeństwem obywatelskim.
Głos środowisk żydowskich
Dyrektor POLIN Zygmunt Stępiński zaapelował, by przy tworzeniu krajowych i europejskich programów dotyczących Zagłady oraz przeciwdziałania antysemityzmowi uwzględniać głos środowisk żydowskich.
„Choć jesteśmy w Polsce nieliczną grupą, proszę o niezapominanie o naszej wrażliwości. To wrażliwość tych, którzy przez całe życie, jako ofiary tego piekła, lub ich potomkowie musieli mierzyć się z doświadczeniem traumy oraz poczuciem niewypowiedzianego lęku, bo jak wydarzyło się raz, zawsze może się powtórzyć” – wskazał Stępiński.
Zwrócił uwagę, że „Zagłada w sposób intencjonalny i systematyczny jest poddawana procesowi zaprzeczania, zniekształcania i dezinformacji”. Dodał, że zjawisko to nie ogranicza się do marginesów kultury masowej czy skrajnie prawicowych wydawnictw, ale jest obecne również w debacie publicznej.
Edukacja i dialog kluczowymi narzędziami walki z antysemityzmem
Dyrektor POLIN podkreślił, że kluczowe jest nie tylko przekazywanie wiedzy o Holokauście, ale również budowanie społeczeństwa opartego na empatii i tolerancji. „Musimy nieustannie i niestrudzenie rozmawiać o tym, co znajduje się na końcu ścieżki, którą proponują ksenofobi i rasiści” – powiedział.
Podkreślił, że „gra toczy się nie tylko o wiedzę, ale przede wszystkim o wartości, o rozumienie, o empatię, a empatii nie da się wprowadzić ustawą, uchwałą, ani żadnym nawet najlepiej zredagowanym dokumentem czy podręcznikiem”. Dodał, że empatia rozwija się poprzez dialog i zrozumienie, które buduje się w codziennych relacjach społecznych.
W konferencji wzięli udział przedstawiciele instytucji polskich i unijnych, w tym Katharina von Schnurbein – koordynatorka Komisji Europejskiej ds. zwalczania antysemityzmu i wspierania życia żydowskiego, Sirpa Rautio – dyrektorka Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz Maria Telalian – dyrektorka Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE.
