Banki będą mogły blokować konta bez zgody klienta? Nowe przepisy wzbudzają kontrowersje

W Polsce trwają prace nad nowelizacją przepisów, które mają umożliwić bankom czasowe blokowanie rachunków klientów bez ich zgody. Zmiany budzą wiele emocji – zarówno wśród ekspertów, jak i zwykłych obywateli. Czy nowe regulacje rzeczywiście poprawią bezpieczeństwo, czy staną się narzędziem nadmiernej kontroli nad finansami Polaków?

Nowe przepisy o blokadzie kont – co się zmieni?

Projekt zmian w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu zakłada, że banki oraz instytucje finansowe będą mogły blokować rachunki klientów nawet na 72 godziny bez konieczności uzyskania ich zgody. Obecnie taka możliwość istnieje, ale wyłącznie w przypadku decyzji Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF) lub organów ścigania.

Według projektodawców nowe przepisy mają umożliwić bankom szybsze reagowanie na podejrzane transakcje i zwiększyć skuteczność walki z oszustwami finansowymi. Przykładem są sytuacje, gdy klient pada ofiarą ataku phishingowego lub przelew zostaje zainicjowany przez cyberprzestępców.

Kiedy bank będzie mógł zablokować konto?

Zgodnie z propozycją, blokada rachunku będzie mogła zostać nałożona w przypadku:

• Podejrzenia oszustwa – jeśli bank wykryje nietypową transakcję, która może wskazywać na próbę wyłudzenia środków, np. dużą wypłatę gotówki zaraz po wpłynięciu przelewu z nieznanego źródła.
• Obawy o pranie pieniędzy – jeśli rachunek będzie wykorzystywany do przelewów między wieloma podmiotami bez uzasadnionego celu gospodarczego.
• Zgłoszenia organów państwowych – jeśli służby skarbowe lub policja będą prowadziły postępowanie w sprawie finansowych nadużyć.

Co istotne, blokada konta nie będzie wymagała uprzedniej zgody klienta, co oznacza, że posiadacz rachunku może dowiedzieć się o tym dopiero po fakcie.

Co na to eksperci? Możliwe nadużycia i zagrożenia

Nowe przepisy budzą poważne kontrowersje. Choć głównym celem regulacji jest zwiększenie bezpieczeństwa i ochrona przed oszustwami, eksperci zwracają uwagę na potencjalne zagrożenia:

• Brak kontroli sądowej nad blokadą – banki będą mogły samodzielnie podejmować decyzje o zamrożeniu środków klientów, co może prowadzić do arbitralnych działań.
• Problemy dla firm i klientów indywidualnych – nagła blokada rachunku może uniemożliwić przedsiębiorcom regulowanie zobowiązań, wypłatę pensji czy realizację bieżących transakcji.
• Ryzyko błędnych decyzji – banki już teraz korzystają z algorytmów wykrywających nietypowe transakcje, jednak ich skuteczność bywa ograniczona. Możliwe są przypadki, gdy konto zostanie zablokowane przez pomyłkę.

Prawnicy alarmują, że konieczne są jasne procedury i mechanizmy odwoławcze, aby klienci mogli szybko odzyskać dostęp do swoich środków w przypadku błędnych decyzji banków.

Czy klienci mogą się jakoś zabezpieczyć?

Choć nowe przepisy jeszcze nie weszły w życie, warto podjąć pewne kroki, aby zminimalizować ryzyko nieoczekiwanej blokady konta:

1. Monitorowanie konta – regularne sprawdzanie transakcji pozwoli szybko wykryć podejrzane operacje.
2. Unikanie nietypowych transakcji – nagłe, wysokie przelewy między kontami osobistymi lub do zagranicznych podmiotów mogą wzbudzić podejrzenia banku.
3. Kontakt z bankiem w przypadku dużych operacji – jeśli planujesz znaczną wypłatę gotówki lub przelew, warto wcześniej poinformować bank, aby uniknąć podejrzeń o oszustwo.
4. Dbałość o zgodność z przepisami – przedsiębiorcy powinni szczególnie dbać o przejrzystość swoich operacji finansowych i unikać transakcji, które mogą budzić wątpliwości organów nadzoru.

Nowe regulacje mogą znacząco wpłynąć na sposób, w jaki banki zarządzają rachunkami swoich klientów. Z jednej strony blokowanie podejrzanych transakcji może pomóc w walce z oszustwami i wyłudzeniami. Z drugiej jednak – brak konieczności uzyskania zgody klienta rodzi poważne obawy o nadużycia i zbyt dużą władzę banków nad środkami obywateli.

Czy przepisy faktycznie wejdą w życie w zaproponowanej formie? Wiele zależy od dalszych prac legislacyjnych i reakcji społeczeństwa. Na razie jednak warto śledzić rozwój sytuacji i przygotować się na ewentualne zmiany w przepisach dotyczących bankowości.