W ostatnich miesiącach wiele podróżowałem i nie miałem pojęcia o toczącym się postępowaniu spadkowym. Dopiero niedawno dowiedziałem się, że przyjąłem zadłużony spadek. Co to oznacza? Czy mogę się z tego wycofać? W tym artykule wyjaśniamy, jakie są konsekwencje braku odrzucenia spadku, jak uchylić się od negatywnych skutków oraz jakie kroki prawne należy podjąć.
Czym grozi brak odrzucenia spadku?
Zgodnie z prawem, spadkobierca ma sześć miesięcy od momentu, gdy dowiedział się o tytule swojego powołania, na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Jeśli w tym czasie nie odrzuci spadku, zostanie on automatycznie przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza. Oznacza to, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe, ale tylko do wysokości aktywów spadku. Mimo to wiele osób, które nie miały możliwości zajmowania się formalnościami, wolałoby spadek odrzucić.
Jak uchylić się od negatywnych skutków?
W wyjątkowych sytuacjach prawo dopuszcza możliwość uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku. Zgodnie z art. 1019 § 2 Kodeksu cywilnego, spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył oświadczenia w terminie, może uchylić się od tych skutków. Kluczowe jest jednak, aby błąd był istotny, a spadkobierca musiał udowodnić, że to właśnie on uniemożliwił mu podjęcie decyzji.
Przykład z orzecznictwa
Sąd Najwyższy w postanowieniu z 30 listopada 2017 r. (sygn. akt IV CSK 28/17) podkreślił, że błędem istotnym nie jest nieznajomość stanu majątku spadkowego wynikająca z braku staranności. Błąd musi być usprawiedliwiony okolicznościami sprawy. Przykładowo, jeśli spadkobierca opierał się na niepotwierdzonych przypuszczeniach, nie może to być uznane za błąd, lecz za lekkomyślność.
Wniosek do sądu – jak go złożyć?
Aby uchylić się od skutków niezłożenia oświadczenia w terminie, spadkobierca musi złożyć odpowiedni wniosek do sądu. W dokumencie tym należy wskazać, że błąd lub groźba uniemożliwiły złożenie oświadczenia w wymaganym czasie. Dodatkowo, wraz z wnioskiem należy złożyć nowe oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Decyzja o uchyleniu się od skutków musi zostać zatwierdzona przez sąd.
Ważne terminy
- W przypadku błędu: wniosek należy złożyć w ciągu roku od jego wykrycia.
- W przypadku groźby: wniosek należy złożyć w ciągu roku od ustania stanu obawy.
Co istotne, zgodnie z nowelizacją Kodeksu cywilnego, która weszła w życie 15 listopada 2023 r., wystarczy złożyć wniosek przed upływem terminu, aby zachować swoje prawa. Moment odebrania oświadczenia przez sąd nie wpływa na terminowość.
Koszty postępowania
W 2025 r. opłata za złożenie wniosku wynosi 100 zł. Taka sama kwota obowiązuje przy składaniu oświadczenia o odrzuceniu spadku.
Podsumowanie
Jeśli nieświadomie przyjąłeś zadłużony spadek, masz szansę uchylić się od negatywnych skutków. Kluczowe jest jednak działanie w określonych terminach oraz udowodnienie, że błąd lub groźba uniemożliwiły ci złożenie oświadczenia w wymaganym czasie. Pamiętaj, że w tego typu sprawach czas odgrywa kluczową rolę, dlatego nie zwlekaj z podjęciem odpowiednich kroków prawnych.
Informacje zawarte na stronie stanowią opis stanu prawnego na dzień publikacji i nie są poradą prawną w indywidualnej sprawie. Stan prawny od opublikowania może ulec zmianie. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie wpisu w celu rozwiązania problemów prawnych.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu!
