Do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów trafił projekt nowelizacji ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Głównym celem zmian jest przywrócenie niezależności wymiaru sprawiedliwości oraz usprawnienie pracy sądów. Co dokładnie się zmieni i jakie korzyści przyniesie to obywatelom? Przedstawiamy najważniejsze punkty projektu.
Samorządność sądów wraca do łask
Jedną z kluczowych zmian jest przywrócenie samorządności w sądach. Od teraz to samorząd sędziowski będzie przedstawiał kandydatów na prezesa danego sądu. Minister Sprawiedliwości będzie zobligowany do wyboru prezesa spośród zaproponowanych osób. To znaczący krok w kierunku ograniczenia wpływu polityki na wymiar sprawiedliwości i wzmocnienia niezależności sędziów.
Koniec z nadużyciami w postępowaniach dyscyplinarnych
Projekt wprowadza również zmianę w sposobie powoływania rzeczników dyscyplinarnych. Od teraz Minister Sprawiedliwości będzie mógł powoływać rzeczników tylko spośród kandydatów przedstawionych przez zgromadzenia ogólne sędziów sądów apelacyjnych. To koniec z wykorzystywaniem postępowań dyscyplinarnych jako narzędzia do wywierania presji na sędziów. Zmiana ta ma na celu ochronę niezawisłości sędziowskiej i zapewnienie, że postępowania dyscyplinarne będą prowadzone w sposób uczciwy i przejrzysty.
Likwidacja represyjnych przepisów
Kolejnym ważnym punktem projektu jest likwidacja represyjnych przepisów. Zniesiony zostaje zakaz badania legalności powołania sędziów oraz konstytucyjności organów państwowych. Sędziowie nie będą już ścigani za wykonywanie orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości UE ani za ocenę prawidłowości umocowania swoich kolegów. To zmiana, która przywraca standardy państwa prawa i zapewnia sędziom większą swobodę w wykonywaniu swoich obowiązków.
Wsparcie dla sądów rodzinnych
Projekt zakłada również wsparcie dla sądów rodzinnych. Asesorzy sądowi będą mogli orzekać w sprawach rodzinnych i dotyczących nieletnich. To rozwiązanie ma na celu poprawę sprawności postępowań oraz odciążenie sędziów zajmujących się ochroną praw dzieci, seniorów i osób z niepełnosprawnościami. Dzięki temu sprawy te będą rozpatrywane szybciej, co przełoży się na lepszą ochronę praw najbardziej wrażliwych grup społecznych.
Odpowiedź na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE
Projekt nowelizacji ustawy jest odpowiedzią na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 5 czerwca 2023 r., który podważył przepisy naruszające niezawisłość sędziowską. Przywrócenie standardów państwa prawa to kluczowy krok w kierunku odbudowy zaufania do polskiego wymiaru sprawiedliwości. Jak podkreślają autorzy projektu, sprawiedliwe i niezależne sądy to fundament demokracji.
Podsumowanie
Proponowane zmiany w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych to znaczący krok w kierunku przywrócenia niezależności wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Przywrócenie samorządności, ograniczenie nadużyć w postępowaniach dyscyplinarnych, likwidacja represyjnych przepisów oraz wsparcie dla sądów rodzinnych to tylko niektóre z kluczowych punktów projektu. Wszystkie te zmiany mają na celu poprawę funkcjonowania sądów i zapewnienie obywatelom sprawiedliwego traktowania.
