Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) jest na ostatnim etapie prac nad nowelizacją Karty Nauczyciela, która ma na celu uporządkowanie organizacji pracy w szkołach oraz wyeliminowanie dotychczasowych nieprawidłowości. Wśród najważniejszych zmian znalazł się zakaz przydzielania doraźnych zastępstw nauczycielom specjalistom, takich jak pedagodzy, psychologowie, logopedzi i bibliotekarze szkolni. Nowe przepisy mają wejść w życie we wrześniu tego roku.
Koniec z zastępstwami dla pedagogów i psychologów
Jedną z kluczowych zmian w nowelizacji jest zakaz kierowania pedagogów, psychologów, logopedów i bibliotekarzy szkolnych na zastępstwa za nieobecnych nauczycieli przedmiotowych. Dotychczasowa praktyka, choć ekonomicznie korzystna dla placówek, skutecznie uniemożliwiała specjalistom wykonywanie ich podstawowych obowiązków.
W wielu szkołach powszechne było wykorzystywanie specjalistów jako „zastępczej kadry”, co prowadziło do sytuacji, w której uczniowie potrzebujący wsparcia psychologiczno-pedagogicznego nie otrzymywali go w odpowiednim wymiarze. Nowe przepisy jednoznacznie określą, że takie praktyki są niedopuszczalne.
Zmiana ta ma fundamentalne znaczenie dla poprawy jakości wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Szkoły będą musiały zapewnić odpowiednią organizację zastępstw bez angażowania specjalistów, których praca jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania systemu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Szybsza droga do stabilizacji zawodowej
Nowelizacja przyniesie również istotną zmianę dla osób rozpoczynających karierę nauczycielską. Okres próbny zostanie skrócony z obecnych dwóch lat do jednego roku szkolnego. Dzięki temu młodzi pedagodzy szybciej uzyskają stabilizację zawodową oraz dostęp do wszystkich uprawnień przewidzianych dla nauczycieli mianowanych.
Reforma ta ma pomóc w zatrzymaniu w zawodzie nowo zatrudnionych nauczycieli, którzy często rezygnują z pracy w szkole z powodu długiego okresu niepewności zatrudnienia i trudnych warunków początkowych. Krótszy staż próbny ma również przyspieszyć ścieżkę awansu zawodowego, co może sprawić, że zawód nauczyciela stanie się bardziej atrakcyjny dla absolwentów uczelni.
Równe pensum dla nauczycieli zawodu
Istotną zmianą dla szkolnictwa zawodowego będzie ujednolicenie tygodniowego wymiaru godzin pracy nauczycieli. Pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu zostanie zmniejszone z 20 do 18 godzin tygodniowo, co zrówna ich czas pracy z nauczycielami przedmiotów teoretycznych.
Ta długo oczekiwana zmiana ma zakończyć nieuzasadnione różnice w wymiarze czasu pracy między dwiema grupami nauczycieli wykonującymi podobne obowiązki. Ujednolicenie pensum przyczyni się do większej sprawiedliwości w organizacji pracy szkół zawodowych oraz poprawi warunki pracy nauczycieli praktycznej nauki zawodu.
Jasne zasady wynagradzania za dodatkową pracę
Ważnym elementem nowelizacji jest ujednolicenie zasad wynagradzania za godziny ponadwymiarowe i zastępstwa. Ministerstwo planuje wprowadzenie przejrzystych reguł określających, w jakich sytuacjach nauczyciel zachowuje lub traci prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny.
Nowe przepisy mają uregulować również sposoby naliczania wynagrodzenia za dodatkową pracę, które będą jednakowe niezależnie od organu prowadzącego szkołę. Dzięki temu nauczyciele pracujący w różnych placówkach będą traktowani w sposób równy i sprawiedliwy.
Reforma ta ma zakończyć liczne spory i niejasności związane z wynagradzaniem nauczycieli za pracę wykraczającą poza ich standardowy wymiar godzin, co przez lata było przedmiotem wielu skarg i postępowań sądowych.
Wsparcie dla nauczycieli przed emeryturą
Projekt zakłada również wprowadzenie korzystniejszych regulacji dla nauczycieli zbliżających się do wieku emerytalnego. Osoby, którym brakuje mniej niż rok do nabycia prawa do emerytury, zyskają możliwość skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie lub rehabilitację uzdrowiskową.
Dodatkowo, przepisy dotyczące ochrony przedemerytalnej, odpraw emerytalnych oraz nagród jubileuszowych zostaną doprecyzowane, aby zapewnić nauczycielom większą stabilność finansową w końcowym okresie ich kariery zawodowej. Te zmiany mają szczególne znaczenie w kontekście starzenia się kadry pedagogicznej w polskich szkołach.
Zmiany w systemie oceny pracy i mentoringu
Nowelizacja precyzuje także obowiązki mentorów oraz zasady oceny pracy nauczycieli. Szczególną uwagę poświęcono rozliczaniu czasu pracy pedagogów, zwłaszcza tych uczących w klasach maturalnych, których obowiązki znacząco zmieniają się po zakończeniu zajęć.
