Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu pracy, który daje dodatkowe korzyści, takie jak 9 tygodni urlopu rodzicielskiego i nowy urlop opiekuńczy. Z kolei firma musiałaby zatrudnić pracowników zatrudnionych na czas. Niektóre grupy zawodowe apelują jednak o wydłużenie vacatio legis, ponieważ trzy tygodnie nie wystarczą na przygotowanie się do podjęcia zmian.
Sejm przegłosował zmiany w Kodeksie Pracy, w tym o nowym urlopie i obowiązku informacyjnym oraz ochronie przed zwolnieniem i nowe zasady dotyczące rozwiązania umowy. Zmiany te dostosowują polskie prawo do obowiązywania dwóch dyrektyw UE, w celu zachowania zgodności między życiem zawodowym i rodzinnym.
Uchwalona przez Sejm nowel trafi teraz do Senatu. Zgodnie z jest zapisami mają wejść w życie — w większości — po upływie 21 dni od ogłoszenia, co krytykują pracodawcy.
— To zbyt mało czasu, tym bardziej że w tym samym czasie trzeba będzie przygotowywać się do zmian w pracy zdalnej, wprowadzonej inną niedawno uchwaloną nowelizacją k.p. — wskazują przedstawiciele m.in. Konfederacji Lewiatan i Federacji Przedsiębiorców Polskich.
Przedstawiamy 10 zasadniczych zmian, które zostały ujęte w uchwalonej nowelizacji Kodeksu pracy.
1. Dłuższy urlop rodzicielski
Nowela przewiduje wydłużenie urlopu rodzicielskiego o dodatkowe dwa miesiące, co oznacza, że jego długość formalnie urzędu z 32 tygodni do 41 tygodni. Ten dodatkowy czas jest jednak dedykowany ojcom i przepadnie, jeśli nie zostanie przez nich wykorzystany, a matka nie otrzyma otrzymania dni tygodnia.
Urlop ten będzie płatny, ale tylko w 70% wysokości. Ojciec dziecka będzie miał prawo do tego urlopu, korzyści od tego, czy matka jest osobą uprawnioną z mocy prawa do tego urlopu.
2. Nadgodziny i delegacja za zgodą
Opiekunowie otrzymają też inne nowe uprawnienia. Pracownika wychowującego dziecko do 8. roku życia nie będzie można bez jego zgody:
- zatrudniać w godzinach nadliczbowych lub w porze nocnej,
- obejmować systemem przerywanego czasu pracy (z maksymalnie 5-godzinną przerwą w trakcie doby)
- delegować poza stałe miejsce pracy.
3. Urlop opiekuńczy
Pracownicy, którzy nie są rodzicami małych dzieci, także zyskują dodatkowe wolne. Proponowana nowelizacja polegająca na wspieraniu 5-dniowego opieki opiekuńczej, która będzie udzielana w celu zapewnienia ochrony osobistej lub wsparcia dla członka rodziny (takiego jak rodzice, dzieci lub małżonek) lub osoby mieszkającej z pracownikiem. Funkcjonariusze Krajowej Administracji Skarbowej powinni mieć dodatkową możliwość wykorzystania tego urlopu na opiekę nad np. babcią, rodzeństwem lub teściami. Zapis ten budzi jednak wątpliwości co do równego traktowania zatrudnionych.
Pracownik zainteresowany skorzystaniem z dodatkowego wsparcia na rzecz wsparcia rodziny musi złożyć stosowny wniosek. Podanie powinno zawierać przyczynę zapewnienia osobistej pomocy. Ten urlop jest inny od urlopu wypoczynkowego i jest bezpłatny. Posłowie Lewicy zaproponowali, aby urlop był płatny, ale ich propozycja nie została przyjęta przez posłów PiS.
4. Zwolnienie od pracy w związku z siłą wyższą
Dodatkowe dwa dni wolne będą dostępne dla pracownika w pilnych sytuacjach rodzinnych, takich jak powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika, czyli np. w razie powodzi lub innych klęsk żywiołowych albo katastrof, a także w przypadku uszkodzenia domu, wypadku dziecka w szkole, nagłej choroby członka rodziny itp. To dodatkowe wolne jest płatne, ale tylko w połowie wynagrodzenia. Pracownik będzie je mógł wykorzystać w dniach lub godzinach, przy czym maksymalna ilość wolnego równa się dwóm dniom pracy (16 godzin).
5. Dłuższa przerwa w pracy, nawet o 30 minut
Zatrudnieni będą mieli również zagwarantowane prawo do dłużej przerwy w ciągu dnia pracy. Teraz przysługuje im jedna 15-minutowa przerwa, jeśli pod warunkiem wykonywania pracy przez minimum 6 godzin dziennie. Po zmianie pracownik wykonujący pracę więcej niż 9 godzin na dobę będzie miał prawo do dwóch przerw 15-minutowych. Jeśli dniówka przekroczy 16 godzin, pracownik będzie mieć prawo do trzech 15-minutowych przerw. Ta zmiana została uzgodniona przez związki zawodowe na forum Rady Dialogu Społecznego i wdrożona w postaci ustawy.
6. Trudniej będzie zwolnić osoby na umowach o pracę na czas określony
Przepisy zmieniają wymagania dotyczące rozwiązania umów. Pracodawca będzie musiał uzasadnić wypowiedzenie umowy na czas określony i skonsultować je z reprezentującymi pracownika związkami zawodowymi, jeśli takie istnieją w zakładzie pracy. Obecnie przepisy takie dotyczą jedynie pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony. Zmiana przepisów w tym zakresie z pewnością da większą ochronę dla osób pracujących na umowach terminowych, ponieważ służą wskazywania pochodzenia umowy trudności jej rozwiązania. Ponadto, osoby odwołujące się od zwolnienia będą miały prawo domagać się przywrócenia do pracy, a nie tylko odszkodowania.
7. Nowe zasady stosowania umów na okres próbny
Długość umowy na okres próbny będzie ograniczona i będzie zależała od długości umowy na czas określony, jaką firma chciałby zawrzeć z pracownikiem po okresie próby. Zgodnie z nowelą, umowa na okres próbny będzie można zawierać na czas nieprzekraczający:
- jednego miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż sześć miesięcy,
- dwóch miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej sześć miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy,
- trzech miesięcy — w pozostałych przypadkach (czyli np. gdy po okresie próbnym firma od razu chce zawrzeć umowę na czas nieokreślony).
Dwa pierwsze terminy będzie można dodatkowo wydłużyć o maksymalnie jeden miesiąc. Ponowne zawarcie umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie dopuszczalne, jeżeli ma być on zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy. Zmiana ta jest kwestionowana przez pracodawców, którzy podkreślają, że przepisy nie określają np. co stanie się w razie zmiany pierwotnego zamiaru zatrudnienia pracownika na czas określony.
8. Nowe obowiązki informacyjne i związane ze szkoleniami
Przedstawiona zmiana w prawie polega na wprowadzeniu wielu większych i dodatkowych dodatków, które pozwolą na wykorzystanie dokładnych informacji dotyczących warunków zatrudnienia. Pracodawcy również przestrzegają zasad przejścia między składnikami (jeśli są one związane z pracą zmianową) oraz o prawie pracownika do pracowników, jeśli są one zapewniane przez praktykę, w opracowaniu zasad polityki szkoleniowej firmy.
Szkolenia, które muszą zostać przeprowadzone na określonych zasadach, muszą być objęte kosztami pracodawcy i, o ile to możliwe, w godzinach pracy pracownika. Czas szkolenia na szkoleniu poza dniami będzie uwzględniany jako czas pracy.
9. Prawo do polepszenia warunków zatrudnienia
Raz w roku, pracownik będzie miał możliwość zwrócenia się do swojego pracodawcy z wnioskiem o np. umowę na czas nieokreślony lub etatu (w zależności od tego, czy jest zatrudniony na czas określony, czy na część etatu). W ramach swoich możliwości, pracodawca powinien uwzględnić wniosek pracownika. Jeśli jednak odmówi, to trzeba będzie, musiał podać, dlaczego tak postąpił.
10. Rodzice małych dzieci z lepszą ochroną przed zwolnieniem
Nowe przepisy jasno określają, że pracownicy będą mieli ochronę przed zwolnieniem nie tylko podczas urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, ale już od momentu zgłoszenia wniosku o udzielenie takiego wolnego.
Przepisy będą też chronić osoby domagające się transparentnych warunków zatrudnienia. Jednoznacznie wskażą, że przyczyną wypowiedzenia umowy nie może być:
- domaganie się informacji o warunkach zatrudnienia (np. o przysługujących szkoleniach),
- wystąpienie z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy lub wymiaru pracy,
- jednoczesne, równoległe zatrudnienie w innej firmie (oczywiście nadal możliwe będzie jednak zawieranie umów o zakazie konkurencji).
