Od początku wojny za granicę wyjechało ponad 4,5 mln Ukraińców. To są oficjalne dane o legalnym przekraczaniu granicy. Ile osób wyjechało nielegalnie lub przed wejściem w życie dekretu Ukraińskiego prezydenta o stanie wojennym, będzie wiadomo już wkrótce.
Rada Ukrainy planuje rozpatrzyć projekt ustawy nr 7265 , która ma na celu nałożenie obowiązku powrotu na Ukrainę w ciągu 15 dni (od wejścia w życie) lub pociągnięcie do odpowiedzialności karnej – do 10 lat więzienia – za niedopełnienie tego obowiązku.
Projekt przeanalizował Instytut Idei Legislacyjnych Ukrainy.
Kogo chcą ukarać?
Wszyscy, którzy wyjechali za granicę przed i po 24 lutego, muszą wrócić. Obowiązek zwrotu w terminie 15 dni dotyczy:
- osoby, które zgodnie z prawem podlegają poborowi w czasie mobilizacji;
- członkowie Gabinetu Ministrów Ukrainy;
- szefowie władz publicznych i ich zastępcy;
- Deputowanych Ludowych Ukrainy;
- burmistrzowie wsi, osiedli, miast;
- funkcjonariuszy organów ścigania;
- sędziowie;
- prokuratorzy.
Ważne, że dotyczy to nie tylko mężczyzn, ale także kobiet . Na przykład kobiety sędziów, zastępców, funkcjonariuszy organów ścigania i prokuratorów również muszą wrócić na Ukrainę.
Jednocześnie definicja „funkcjonariusza organów ścigania” może obejmować również funkcjonariuszy organów ścigania o charakterze technicznym, co nie jest do końca właściwe.
Jak zostaną ukarani?
Osobom, które nie powrócą na Ukrainę w ciągu 15 dni od wejścia w życie ustawy, grozi od 5 do 10 lat więzienia . Dotyczy to zarówno tych, którzy wyjechali nielegalnie, jak i tych, którzy przebywali już za granicą w czasie stanu wojennego.
W tym celu deputowani ludowi proponują wprowadzenie nowego artykułu w ustawie „O ustroju prawnym stanu wojennego” o obowiązku osób spoza Ukrainy w przypadku stanu wojennego na Ukrainie lub w niektórych częściach Ukrainy, bez uzasadnionego powodu wrócić na Ukrainę.
Jednocześnie do Kodeksu Karnego Ukrainy wprowadzany jest nowy artykuł – o odpowiedzialności karnej za nieprzestrzeganie prawa o powrocie na Ukrainę po wprowadzeniu stanu wojennego na Ukrainie lub w określonych miejscowościach.
Kto NIE zostanie ukarany?
Parlamentarzyści zapewnili też warunki pobytu za granicą.
W szczególności ważnymi przyczynami pobytu za granicą były:
- zakaz opuszczania kraju przyjmującego;
- klęski żywiołowe, katastrofy, wypadki;
- zadanie;
- leczenie szpitalne;
- inne okoliczności , które uniemożliwiają wyjazd z kraju przyjmującego.
Lista ta jest jednak niedokładna i jej ostatni punkt może być różnie interpretowany. W szczególności „inne okoliczności, które uniemożliwiają wyjazd z kraju przyjmującego” mogą mieć dla kogoś inne powody: brak bezpośrednich lotów, brak pieniędzy na bilet, oficjalna praca za granicą itp. W rzeczywistości „inne okoliczności” będą określane przez organy ścigania według własnego uznania w każdym przypadku, w którym występuje ryzyko korupcji.
Rekomendujemy finalizację projektu w celu zachowania zasady pewności prawa i zapobiegania naruszeniom praw obywateli.
Inną opcję odpowiedzialności karnej za nielegalne przekroczenie granicy proponują posłowie w projekcie ustawy nr 7268 .
Grzywny do 170 tysięcy hrywien lub więzienie
Ustawa przewiduje odpowiedzialność karną za przekroczenie granicy w czasie wojny w jakikolwiek sposób poza posterunkami lub na posterunkach, bez dokumentów lub z sfałszowanymi dokumentami:
- 85-170 tys. hrywien grzywny lub od 3 do 5 lat więzienia – w przypadku przekroczenia granicy przez poborowych, czyli osoby prawnie przypisane do izby poboru;
- 5-10 lat pozbawienia wolności – w przypadku przekroczenia granicy w czasie wojny przez żołnierzy i poborowych, podlegających poborowi rezerwistów, a także osoby uprawnione do pełnienia funkcji państwowych lub samorządowych;
- 8-12 lat pozbawienia wolności z pozbawieniem prawa zajmowania określonych stanowisk – za ponowną próbę przekroczenia granicy lub za wykroczenie przez grupę osób lub urzędnika wykorzystującego swoje stanowisko służbowe;
- 7-9 lat pozbawienia wolności – za nielegalny przewóz osób przez granicę państwa w czasie wojny lub stanu wyjątkowego.
Przypomnijmy, wcześniej posłowie zarejestrowali ustawę nr 7171 przewidującą karę 10 lat pozbawienia wolności za nielegalne przekraczanie granicy. Jednak w praktyce nie zadziała tu mechanizm powrotu osób przebywających już za granicą, gdyż prawo karne nie działa wstecz – autorzy musieli przewidzieć odpowiedzialność za pobyt za granicą lub ustanowić obowiązek powrotu. Dokonano tego we wspomnianym już projekcie ustawy nr 7265.
