Wiele rodzin w trosce o swoich seniorów decyduje się na ubezwłasnowolnienie osoby starszej. Kto i kiedy może złożyć wniosek o ubezwłasnowolnienie?
Ubezwłasnowolnienie jest instytucją prawa cywilnego, która wpływa na zdolność do czynności prawnych danej osoby. Kodeks cywilny wyróżnia: ubezwłasnowolnienie całkowite (całkowita utrata zdolności do czynności prawnych) oraz częściowe (ograniczona zdolność do czynności prawnych).
Całkowicie może być ubezwłasnowolniona osoba fizyczna, która ukończyła trzynaście lat. Ubezwłasnowolnienie całkowite w stosunku do danej osoby jest możliwe, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest ona w stanie kierować swym postępowaniem.
Dla osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje ona jeszcze pod władzą rodzicielską.
W przypadku osoby dorosłej podstawą wniesienia do sądu wniosku o ubezwłasnowolnienie jest choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne, w szczególności pijaństwo lub narkomania, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
Zgodnie z Kodeksem cywilnym osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie nie mają zdolności do czynności prawnych. W praktyce oznacza to, że czynność prawna dokonana przez takie osoby w świetle prawa jest nieważna. Wyjątkiem w tym przypadku będzie jedynie zawarcie umowy należącej do kategorii umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Zawarcie takiej umowy przez osobę ubezwłasnowolnioną będzie posiadał moc prawną, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
Osoby ubezwłasnowolnione częściowo w tym małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
Poza określonymi wyjątkami do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda kuratora pełnoletniej osoby ubezwłasnowolnionej częściowo lub jej przedstawiciela ustawowego w przypadku dziecka. W przypadku osób ubezwłasnowolnionych częściowo będzie to kurator.
Opiekunem osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie może być jego małżonek, a w braku małżonka – jego ojciec lub matka. Powyższe wynika z Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który reguluje kwestie opieki nad osobą ubezwłasnowolnioną całkowicie.
Kuratora w przypadku ubezwłasnowolnienia częściowego do reprezentowania i do zarządu majątkiem osoby częściowo ubezwłasnowolnionej powołuje sąd opiekuńczy. Kuratela ustaje z mocy prawa w razie uchylenia ubezwłasnowolnienia.
Ubezwłasnowolnienie – kto może złożyć wniosek?
Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
- małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie;
- jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo;
- jej przedstawiciel ustawowy.
Pamiętajmy, iż zgłoszenie wniosku o ubezwłasnowolnienie w złej wierze lub lekkomyślnie podlega karze grzywny.
Ubezwłasnowolnienie – gdzie złożyć wniosek?
Warto pamiętać, iż sprawy o ubezwłasnowolnienie należą do właściwości sądów okręgowych. Wniosek o ubezwłasnowolnienie składa się w sądzie okręgowym miejsca zamieszkania osoby, której dotyczy wniosek. W braku miejsca zamieszkania właściwy będzie sąd miejsca pobytu.
Jeśli potrzebujecie Państwo pomocy w zakresie niniejszego zagadnienia lub innej dziedziny prawnej zapraszamy do kontaktu z naszą Kancelarią pod nr tel. 579636527, lub poprzez formularz kontaktowy, jaki znajduje się na naszej stronie głównej.
Świadczymy usługi prawne również drogą online. Informujemy, że porady w tym zakresie nie są udzielane pro bono.
Opracowano przez: Zespół LEGA ARTIS
