Turyści coraz częściej zadają pytanie, czy jest legalne pobieranie opłat za wdychanie zanieczyszczonego powietrza. W tym artykule postaramy się na to pytanie Państwu odpowiedzieć i wskazać możliwości dochodzenia swoich praw.
Nazwa „opłata klimatyczna” jest nazwą zwyczajową, ponieważ zgodnie z prawem można mówić tylko o opłatach miejscowych i uzdrowiskowych. Opłaty miejscowe obowiązują w miejscowościach z walorami klimatycznymi lub krajobrazowymi, a uzdrowiskowe jedynie w uzdrowiskach, gdzie pobyt ma korzystny wpływ na zdrowie. Jednak raporty, takie jak ostatni przygotowany przez Fundację ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, pokazują, że żaden z 35 kurortów górskich w Małopolsce i Dolnym Śląsku nie spełnia standardów czystego powietrza. Oznacza to, że pobieranie tam „opłaty klimatycznej” jest niezgodne z prawem.
Opłata miejscowa jest pobierana od wszystkich turystów, którzy przebywają na danym terenie w celach turystycznych, szkoleniowych lub wypoczynkowych, z wyjątkiem np. pacjentów szpitali, zorganizowanych grup dzieci i młodzieży szkolnej oraz właścicieli domków letniskowych. Jednak nie wszyscy są zadowoleni z wprowadzenia takiej opłaty, co skłania niektórych turystów do składania skarg na uchwały gmin przewidujące pobieranie opłat miejscowych.
Mimo wyroku zapadłego przed NSA w sprawie Zakopanego, gdzie dwie instancje sądowe przyznały rację skarżącemu, gmina wciąż pobiera opłatę miejscową. Warto w tym miejscu dodać, że podstawą do zaskarżenia uchwały gminy w zakresie opłaty klimatycznej może być rosnąca liczba apartamentowców i innych inwestycji, które mogą wpływać na ujemnie na walory przyrodnicze i zanieczyszczenie powietrza. W takich sprawach w zasadzie nie powinno chodzić o pieniądze, ale przede wszystkim o zwrócenie uwagi, że gminy powinny dbać nie tylko o turystów, ale również o swoich mieszkańców oraz o środowisko naturalne.
Podsumowując, opłaty miejscowe pobierane przez gminy są legalne i uzasadnione, o ile spełniają określone kryteria, takie jak klimatyczne, krajobrazowe i bazy noclegowo-hotelarskiej. Jednakże, rosnąca liczba apartamentowców i innych inwestycji może wpłynąć negatywnie na walory przyrodnicze i jakość powietrza. W przypadku pobierania takiej opłaty przez gminy spełniające ustawowe przepisy powinny one przeznaczać, chociaż część tych przychodów na finansowanie działań poprawiających jakość powietrza.
Przypominamy również, że gmina pobierająca opłatę miejscową może na jakiś czas wstrzymać jej pobieranie, jeśli powietrze na jej terenie nie spełnia przyjętych norm, ale uzdrowisko z taką łatwością nie może zawiesić przyznanego mu statusu uzdrowiska i opłaty uzdrowiskowej. W przypadku, gdy uzdrowisko nie spełnia określonych kryteriów, można wystosować wniosek do ministerstwa zdrowia o pozbawienie gminy statusu uzdrowiska.
